Atom

• atom

  İsimKimyaFransızca

  Birkaç türü birleşince çeşitli kimyasal birleşikleri (molekülleri), bir tek türü ise bir kimyasal ögeyi oluşturan parçacık

• atom

  FelsefeFransızca

  (eski Yunan filozoflarına gore) Gerçeğin son, artık bölünemez, bozulamaz diye tasarlanan temel ögeleri

---

Atom Nedir ? (Özet) : Bir elementin tüm kimyasal özelliklerini gösteren en minik parçasıdır.

Atom Nedir ? (Detay)

Atom (Yunanca atomos, bölünemez anlamına gelir.) bir kimyasal elementin tüm özelliklerini taşıyan en minik parçacığıdır. Gözle görülmesi imkânsız, oldukca minik bir parçacıktır ve yalnız taramalı tünel mikroskobu (atomik kuvvet mikroskobu) ile incelenebilir. Bir atomda, çekirdeği saran negatif yüklü bir elektron bulutu vardır. Çekirdek ise pozitif yüklü protonlar ve yüksüz nötronlardan oluşur. Atomdaki proton sayısı elektron sayısınına eşit olduğunda atom elektriksel olarak yüksüzdür. Elektron ve proton sayıları eşit değilse bu parçacık iyon olarak adlandırılır. İyonlar oldukça kararsız yapılardır ve yüksek enerjilerinden kurtulmak için ortamdaki başka iyon ve atomlarla etkileşime girerler.

Bir atom, haiz olduğu proton ve nötron sayısına gore sınıflandırılır: atomdaki proton sayısı kimyasal elementi tanımlarken, nötron sayısı da bu elementin izotopunu tanımlar. Her elemetin radyoaktif bozunma veren minimum bir izotopu vardır

Elektronlar belirli enerji seviyelerinde bulunur ve foton salınımı yada emilimi yaparak değişik seviyeler içinde geçişlerde bulunabilirler. Elektron, elementin kimyasal özelliklerini belirlemesinin yanı sıra atomun manyetik özellikleri üstünde de oldukça etkilidir.

ATOM ve YAPISI
Maddelerin gözle görülmeyen (bölünmeyen) en parçasına atom denir. Atom kendinden başka hiçbir fizyolojik ya da kimyasal metotlarla kendinden değişik atomlara dönüşemezler. Atomda (+) yüklü protonalar,(-) yüklü elektronlar ve yüksüz nötronlar bulunur. Atom çekirdek ve elektron olmak suretiyle iki temel parçacıktan oluşur.

Çekirdek:Atomun merkezini oluşturur. Hacim olarak oldukca minik(1/10000) olmasına rağmen tüm ağırlığın(1/1840) toplandığı kısımdır.
Protonlar:Bir element için proton sayısı sabittir. Elementin tümünü ve tüm özellikleri belirleyen protondur.Proton sayısı değiştiğinde elementin türü ve tüm özelliği değişmiş olur.”p” harfiyle gösterilir.
Elektron:”e” harfiyle gösterilir. Çekirdek çevresinde ,belirli yörüngelerde bulunurlar. Elektronlar bağımsız yörüngelerde bulunamazlar.

ATOM MODELLERİ:
DALTON ATOM MODELİ :
1- Madde, atom denilen içleri dolu bölünemeyen taneciklerden oluşmuştur.
2- Aynı elementin atomları büyüklük yönünden biribirnin aynı, değişik elementlerin atomları tamamen biribirinden farklıdır.
3- Tepkimelerde atomlar korunur.
4- Atomların birleşmeleri sonunda moleküller oluşur.

THOMSON ATOM MODELi :
Thomson, maddenin muntazam olarak dağıtılmış pozitif yükler ve aralarına serpiştirilmiş negatif yüklerden oluştuğunu ifade etmiştir. Bu yönüyle madde atomu üzümlü keke benzetilebilir. Kek pozitif yük, üzümler ise elektronlardır.

RUTHERFORD ATOM MODELi :
Merkezde hacmi oldukca büyük bir çekirdek ve çevresinde belirli yörüngelerde dolanan elektronlardan oluşmuştur. Bu görüşün yetersizliği ise; Elektronun niçin çekirdeğe düşmediği yada atomdan fırlayıp gitmediği sorusunun yanıtsız kalmasıdır.

BOHR ATOM MODELi :
Bohr atom modeli, elektronların çekirdekten herhangi bir uzaklıkta bulunan tek bir yörüngede değil, belirli yörüngede bulunduğunu belirtir. Bir elektronun bulunmuş olduğu yer elektronun haiz olduğu enerjiye bağlıdyr. Bu enerji düzeyleri çekirdeğe yakın olandan uzağa doğru 1,2,3…. benzer biçimde numaralar verilerek gösterilir. Enerji düzeylerinin enerjisi çekirdeğe yaklaştıkça azalır, uzaklaştıkça artar. Elektron bir üst enerji seviyesine enerji verilerek uyarılır ve enerji kesilirse elektron eski yerine gelir ve ayrıca almış olduğu enerjiyi ışık şeklinde yayar.

Atom
Çekirdek Elektronlar
Protonlar Nötronlar

Atomun temel parçacıkları proton , nötron ve elektronlardır. Protonlar ve nötronlar atomun kütlesini oluşturup çekirdekte bulunurlarken, hacmi yok denilecek kadar azca olan elektronlar, çekirdeğin etrafındaki belirli yörüngelerde oldukca süratli bir halde dönerler.

Bir atomun çekirdeğindeki proton sayısı ile nötron sayısının toplamı kütle numarasını verir. Elektronun hacmi proton ve nötronun yanında oldukca minik olduğundan dikkatsizlik edilir.

Kütle No= Proton Sayısı + Nötron Sayısı

Atomun çekirdeğinde kaç tane pozitif yük var ise çevresinde da o denli negatif yük olmalı ki atom etkisiz olsun . Protonlar (+) yüklü, nötronlar yüksüz ve elektronlar (-) yüklü tanecikler olduğuna gore etkisiz atomlarda proton sayısı daima elektron sayısına eşit olmalıdır. Proton sayısı bununla beraber çekirdek yükünün bir ifadesidir.

Atom no=proton sayısı=elektron sayısı(etkisiz atomlarda)=çekirdek yükü

Bir atomda kütle numarası,atom numarası ve atomun yükü aşağıdaki şekilde olduğu benzer biçimde gösterilir.

İzotop Atomlar: Atom numaraları aynı kütle numaraları değişik ya da proton sayıları aynı nötron sayıları değişik olan atomlara bir birinin izotopu atomlar denir. İzotop atomların kimyasal özellikleri aynı olmasına rağmen fizyolojik özellikleri farklıdır.

İzotopu olan elementin atomik hacmi, izotoplarının tabiattaki yüzdeleriyle doğru orantılı olarak, onların bir averajıdır.

Allotrop atomlar : Aynı elementin uzayda değişik şekilde dizilerek değişik geometrik şeklindeki kristallerine allotrop denir. Mesela grafitle elmas, beyaz fosforla kırmızı fosfor, rombik kükürtle monoklinik kükürt, ozon ile oksijen birbirinin allotropudur. Allotropların fizyolojik özellikleri değişik olmasına rağmen kimyasal özellikleri aynıdır.
İzoton : Nötron sayıları eşit olan atomlara birbirinin izotonu denir.
İzobar: Kütle numaraları aynı atom numaraları değişik olan atomlara izobar atomlar denir.
İzoelektronik: Elektron sayıları bir birine eşit olan atomlardır.

---