Şirketlerin ana para ve paydaş yönünden büyümesi ile beraber daha spesifik vazife tanımlarına haiz olan çalışanların istihdam edilmesi bir zorunluluk haline gelmiştir. İcra kurulu başkanı olarak adlandırılan CEO, informasyon sistemleri grubu başkanı olarak adlandırılan CIO, genişlemeden görevli başkan anlamındaki CGO, teknolojiden görevli başkan anlamındaki CTO emek harcama hayatındaki yeni ünvanlardan bazılarıdır.
COO şirketlerde icra kurulu başkanı olan CEO’nun arkasından gelen en yetkili kişidir. İngilizce açılımı Chief Operating Officer olan COO’nun Türkçe karşılığı ise operasyon direktörü, operasyondan görevli başkan olarak ifade edilmektedir.
COO Kimdir?
COO “Chief Operating Officer” kelimesinin kısaltılmış halidir. Bu ünvan çoğunlukla CEO ünvanıyla karıştırılır. CEO firmanın icra kurulunun almış olduğu kararların uygulanmasından görevli olan kişidir. Ufak ölçekli şirketlerde CEO hem de operasyon direktörünün yürüttüğü emekleri da idame eder. Sadece şirket büyüdükçe, ortalık yapısı genişledikçe CEO’nun iş yükünün hafifletilmesi amacıyla COO pozisyonu ortaya çıkmıştır.
CEO yönetim kurulu ve icra kurulu içinde köprü vazifesi görür. Firmanın geleceğini planlayan kişidir. Operasyon direktörü ise firmanın günlük iş akışının idaresinden mesuldür. Şirket içinde yürütülen tüm operasyonel faaliyetleri izleyerek yönlendiren kişidir. Ek olarak CEO tarafınca verilen talimatların yerine getirilmesini ve arkasından yönetim kuruluna raporlanmasını da sağlar. Kariyer yolunda çoğunlukla CEO’nun varisi olarak konumlandırılır. Örnek vermek gerekirse 2011 senesinde Apple’ın CEO’su olan Tim Cook’un önceki vazifesi operasyon direktörlüğüdür.
Operasyon direktörü raporlama bakımından CEO’ya karşı mesuldür ve CEO’nun arkasından yönetimde ikinci adam konumunda yer alır. Bu bakımdan başarı göstermiş bir operasyon direktörünün ardında CEO ile uyumlu emek harcaması bulunur.
Firmanın tüm faaliyetini yönetim eden şahıs olan operasyon direktörünün altında operasyon şefi, operasyon sorumlusu, operasyon uzmanı ve operasyon elemanı şeklinde ünvanlara haiz olan çalışanlar bulunur.
COO’nun Vazife ve Sorumlulukları Nedir?
Operasyon direktörünün görevi bulunmuş olduğu firmanın ebatlarına ve etkinlik gösterdiği sektöre bakılırsa çeşitlilik izah edebilir. Sadece temel olarak operasyon direktörü tedarik, üretim ve lojistik süreçlerinin tamamını yönetir. Genel olarak icra kurulu başkanı olan CEO ile dirsek temasında bulunarak çalışır. Örnek vermek gerekirse CEO ABD Birleşik Devletleri başkanıyken, COO başkan yardımcısı konumundadır. Operasyon direktörünün vazife ve sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir:
- İcra kurulu başkanı ve CEO’nun yokluğunda vekâleten yönetime COO başkanlık eder.
- Yönetim kurulunun talep etmiş olduğu raporları ve dönemsel analizleri tertipli olarak hazırlar. Bu raporların hazırlanması için öteki departmanlarla etkileşim halinde olur.
- CEO’nun hazırladığı senelik strateji dahilinde iş planı hazırlanmasına katkıda bulunur.
- Tedarik zincirini yönetir ve denetimini yapar.
- Şirket bütçesini yönetir.
- İş süreçlerinin iyileştirilmesi ile verimliliğin arttırılmasından mesuldür. Ek olarak girdi ve çıktılara ilişik süreçleri de denetler.
- Mümkün olan en düşük maliyetle en kaliteli ürünün üretilmesi için ihtiyaç duyulan sistemin oluşturulmasını sağlar.
- Üretim planını tasarlar ve yönetir. Firmanın kapasite kullanım oranının arttırılması için aksiyon planını düzenler.
- Yığın planı yaparak yığın yönetimini sağlar. Yığın seviyesini en aza indirmeyi ve üretimimin kısa vade içinde kazanca dönüştürülmesini yönetir. Bu süreçte depo faaliyetlerini de ek olarak denetler.
- Üretimi yapılacak olan ürünlerin geliştirilmesinde etken olarak rol alır.
- Üretilen ürünlerin standardını denetler.
- Genel olarak tedarik zinciri, üretim, satış, lojistik şeklinde süreçleri adım adım yönetir.
- Minimum maliyetli olacak şekilde tedarik zincirinin kurulmasında vazifelidir.
- İş güvenliğinin gereklerinin yerine getirilmesinden mesuldür.
- Çalışanların terfi etme ve zam almasında insan kaynaklarını denetler.
- Çalışanların verimli olmasını ve bir sinerji içinde vazife almasını desteklemek.
COO Olmak İçin Alınması Ihtiyaç duyulan Eğitim Nedir?
COO olarak çalışmak isteyen kişilerin 4 senelik işletme, ekonomi ve mühendislik fakültelerinin lisan programından mezun olması gerekir. Lisans programının arkasından lisansüstü eğitim almak da bu konumda vazife almak isteyen şahıs için oldukça mühim bir kazanımdır. Şirketlerin operasyon biriminde emek vererek seneler içersinde deneyim edinen kişiler operasyon direktörü olma yolunda ilerleyebilir.
COO’da İşverenlerin Aramış olduğu Nitelikler Nedir?
Operasyon direktörü CEO’nun arkasından şirkette oldukça kilit bir rol üstlenir. Hem yönetim kuruluna karşı mesuldür hem de kendisine bağlı olarak vazife alan oldukca sayıda çalışana haizdir. Çalışanların verimliliği, departmanların koordinasyonlu emek harcaması, firmanın sorunsuz bir halde işler halde olması operasyon direktörünün temel sorumluluğu olarak kabul edilir. Tam zamanlı, stresli ve yoğunlu bir emek harcama temposuna haiz olan operasyon direktörünün nitelikleri şu şekilde olmalıdır:
- Geleceği planlayacak ve bugünü aksaklık olmaksızın yönetebilecek düzeyde operasyonel tecrübeye haiz olmak.
- Akıcı bir halde İngilizce konuşabilmek.
- Askerlik vazifesini tamamlamış olmak.
- Ergonomik düşünmek ve oldukca yönlü bakış açısına haiz olabilmek.
- Departmanları uyumlu bir halde yönetmek, ekip çalışmasına liderlik edebilecek vasıfta olmak.
- Kendisini devamlı geliştirmek, güncel gelişimleri kovuşturmak.
- Sık sık gezi etmeye engel olmayacak şekilde bir yaşam tarzına haiz olmak.
- Yoğun ve esnek emek harcama saatlerine dayanıklı olmak.