Tanzimat Fermanı Nedir?

Tanzimat Fermanı’nda Hukuk alanındaki yenilikler
Tüm vatandaşlar “Osmanlı vatandaşı” sayılarak din farkılıklarına bağlı ayrıcalıklar kısmen kaldırıldı.
1840’ta bazı maddeleri Fransız Ceza Yasasından alınan yeni Ceza Kanunnamesi hazırlandı. 1858’de tümüyle Batı kaynaklarından esinlenen ikinci Ceza Kanunnamesi kabul edildi.
1850’de Fransız Tecim Kanunu esas alınarak hazırlanan Tecim Kanunnamesi yürürlüğe girdi. Bu kanunla faiz, anonim şirket ve kambiyo senedi kavramları ilk kez Osmanlı hukukunda yer aldı.
1840’tan itibaren ceza ve tecim davalarına bakmak suretiyle, laik ilkelere nazaran işleyen nizamiye mahkemeleri kuruldu; bu mahkemelere müslümanların yanısıra gayrimüslim hakimler atandı. 1853’te katliam davalarında gayrımüslimlerin de şahitlik yapabileceği kabul edildi. 1851’de tecim mahkemeleri kuruldu.
1867’de Devlet görevlilerine karşı oluşturulan davaları görmek için Şurayı Devlet (Danıştay) kuruldu.

Tanzimat Fermanı’nda Mali alandaki gelişmeler
1841-1842 senesinde ilk bütçe hazırlandı, 1846-1847 senesinde ise ilk çağdaş bütçeye geçildi.
Vergilerin mükellefler içinde muntazam ve gelirlere nazaran dağıtılması amaçlandı.
Devlet görevlilerinin halktan resmi vergiler haricinde aldıkları vergiler yasaklandı.
1840’ta Kaime-i Nakdiye ismiyle ilk kâğıt para dolaşıma sokuldu.
1855’te Kırım Savaşı’nın maddi yükünü karşılamak için tarihte ilk kez dış borç alındı.Borç ingiltereden alınmıştır.

Tanzimat Fermanı’nda Askeri yenilikler
Donanma seferberliği başlatan Sultan Abdülaziz.
Askerlik hizmetinin vatani bir vazife olduğu duyuru edilerek mecburi askerlik başlatıldı.1843’te duyuru edilen bir yasayla askerlik yaşı 20, mecburi askerlik süresi 4 yıl olarak kabul edildi.
1847’de gayrimüslimlerin de orduya girip albay rütbesine kadar yükselmesi kararlaştırıldı.
Avrupa gezisinde Avrupa ülkelerin donanmalarına fanatik kalan Sultan Abdülaziz yeni bir donanma kurulması için komut verdi, oldukça kuvvetli bir donanma kuruldu.
1867’de Bahriye Nezareti kuruldu.
1869’da Serasker Hüseyin Avni Paşa’nın öncülüğünde Bahriye Nezareti kuruldu, askeri yapı yenilendi, terfi sistemi düzenlendi.

Tanzimat Fermanı’nda Eğitim alanındaki gelişmeler
Kışın Galatasaray Lisesi
1846’da Mekatib-i Umumiye Nezareti kuruldu.1848 de Darülmuallim (öğretmen okulu) açıldı. Harbiye, Bahriye ve Tıbbiye dışındaki okulların kontrolü bu nezarete verildi.
Rüştiyelerin açılmasına hız verildi.
1868’de Fransızca eğitim ve batılı anlamda ilk eğitim verecek olan lise ile üniversite içinde bir kurum olan Galatasaray Sultanisi açıldı.
1869’da Fransız eğitim sistemini örnek alan Maarif-i Umumiye Nizamnamesi gösterildi.
1870’te Dârülmuallimât isminde kız öğretmen okulu açıldı.
İlk kez yurt dışına talebe gönderildi.
Devlet memuru yetiştirmek amacıyla,Mekteb-i Maarif-i Adalet sarayı kuruldu.(II. Mahmut)

Tanzimat Fermanı’nda Sanayileşme hamlesi
Devlet eliyle imalathane ve tesis kurulmasını amaçlayan sanayileşme başladı.Ilkin Yedikule-Küçükçekmece içinde 130 metre uzunluğunda bir tür endüstri parkı kuruldu.
Zeytinburnu’nda demir işleme ve makine imalathanesi, kumaş ve pamuklu çorap üretim tesisi, buradaki fabrikalar için teknik eleman yetiştirecek bir okul açıldı.
Bakırköy’de baruthanenin yanına bir iplik bükme, dokuma ve pamuklu basma fabrikası, Hereke’de bir pamuklu dokuma fabrikası kuruldu.
Yol yapımına ehemmiyet verilmiştir.
Devlet memurlarının yerli kumaş kullanımı zorunluluğu getirildi.
Sadece İngiltere ile meydana getirilen 1838 Balta Limanı Tecim Anlaşması, bu zamanda Osmanlı’nın zararına gelişmiş,dışa bağımlılığı artırmıştır.
Bu gelişmelere karşın endüstri makinelerinin Avrupa’dan ithal ediliyor olması ve nitelikli eleman eksikliği yüzünden kafi bir endüstri pazarı oluşturulamadı.

TANZİMAT FERMANI
(3 KASIM 1839)

II. Mahmut’un 1839’da vefatı üstüne yerine oğlu Abdülmecit geçti. Bu sırada Osmanlı Devleti’nin du­rumu asla iç açıcı değildi. Osmanlı ordusu Nizip’te Mehmet Ali Paşa’ya yenilmiş, donanma Mısır’a götü­rülmüştü. Mısır problemi bir Avrupa problemi haline gelmişti. Bu durumda devlet ya Mehmet Ali Paşa’nın eline geçecek, ya da Rusya Hünkâr İskelesi Antlaşması’na nazaran Osmanlı Devleti’ni himaye altına alacaktı.
Abdülmecit, Mustafa Reşit Paşa’yı II. Mahmut za­manında kararlaştırılan Tanzimat Fermanı’nı hazırlamakla görevlendirdi. Tanzimat Fermanı 3 Kasım 1839 tarihinde Gülhane bahçesinde okundu. Bu yüzden “Tanzimat-ı Hayriye Fermanı’na, “Gülhane Hatt-ı Hümayunu” da denilmiştir.

Tanzimat Fermanı’nın başlıca esasları şunlardı:
1. Müslüman ve Hıristiyan tüm halkın ırz, namus, can ve malı devlet garantisi altında bulunacak.
2. Vergiler her insanın gelirine nazaran, tertipli bir halde alınacak.
3. Askerlik işleri düzene konulacak.
4. Mahkemeler açık olacak. Asla kimse mahkeme edilmeden cezalandırılmayacak.
5. Hepimiz malına haiz olup, miras bırakılabilecektir.
6. Her türlü rüşvet ve iltimas kalkacaktı.
7. Hepimiz kanun önünde eşit olacak.

Yorum:
– Padişah; bu fermanı ilân ederek bizzat kendisi kendi yetkilerini sınırlandırmıştır.
– Fermanın getirmiş olduğu en büyük yenilik, her gücün üstünde kanun kuvvetinin bulunmuş olduğu düşüncesinin ortaya çıkmasıdır. .
– Tanzimat Fermanı; Osmanlı Devleti’nde anayasacılığın başlangıcıdır.
– Vatandaşın iyelik hakkı, devlet garantisi altına alınmıştır.
– Tanzimat Fermanı’nı ilânı ile Osmanlı ülkesinde Avrupai biçim hukuk kuralları geçerli olmaya adım atmıştır.
– Askerlik vatan hizmetine dönüşmüştür.
– Batılılaşma, hareketleri bundan sonrasında daha da yoğunlaştı.
– Tanzimat döneminde Batıyı daha iyi anlayan aydınlar yetişti.

Sonuçlar:
Tanzimat Fermanı’nın halk tarafınca anlaşılması için Anadolu ve Rumeli’ye memurlar gönderildi.
Hukuk alanında ıslahatlar ile yeni tecim, ceza kanunları ve mahkemeler meydana getirildi. Fakat bu haklardan Türkler ve Müslüman’lardan daha oldukça Av­rupalılar ve gayrimüslimler yararlandılar.
Kılık, giyim, yaşayış ve toplumsal alanda “Batılılaşma” denilen yenilikler yapılmış oldu.
Tanzimat Fermanı, anayasanın Osmanlı ülkesin­de başlangıcı oldu. Osmanlı Devleti bu fermanı ilân ederken Avrupalı devletlerin desteğini sağlamayı amaçlamıştı. Tanzimat’ın derhal sonrasında Mısır meselesi, onların yardımı ile halledildi. Rusya ve Hünkâr İskelesi meselesi ve boğazların durumu çözümlendi.
Ordu ve eğitim alanında batı örneklerine nazaran ça­lışmalar yapılmış oldu.
– Tanzimat Fermanı, halk iradesiyle değil, padişahın tek taraflı iradesiyle ortaya çıkmıştı. Bundan dolayı halk tarafınca tam olarak anlaşılamadı. Sadece bu zamanda ilk Osmanlı aydın ekibi yetişti.

  1. tanzimat fermanının getirmiş olduğu yenilikler
  2. tanzimat fermanının getirmiş olduğu yenilikler özetlemek gerekirse maddeler halinde
  3. tanzimat fermanının getirmiş olduğu toplumsal yenilikler
  4. aşağıdakilerden hangisi tanzimat fermanının getirmiş olduğu yeniliklerden biri değildir
  5. tanzimat fermanının hukuk alanında getirmiş olduğu yenilikler
  6. tanzimat ve ıslahat fermanının getirmiş olduğu yenilikler
  7. tanzimat fermanının toplumsal alanda getirmiş olduğu yenilikler
  1. Tanzimat Fermanı
  2. Islahat
  3. Tanzimat Döneminde Öykü Ve Özellikleri
  4. Tanzimat Fermanının İlan Sebepleri
  5. Tanzimat Periyodu Edebiyatı
  6. Tanzimat Döneminde Ortaya Çıkan Yazınsal Eserler
  7. Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları ve Eserleri
  8. Tanzimat Fermanı ile Islahat Fermanı Arasındaki Farklar
  9. 2. Dönem Tanzimat Edebiyatının Özellikleri
  10. Tanzimat Periyodu Edebiyatında İlk Gazeteler
  11. Tanzimat Periyodu
  12. Tanzimat Döneminde Tiyatro
  13. Tanzimat Periyodu Türk Şiirinin Genel Özellikleri
  14. Servet-i Fünun ve Tanzimat Edebiyatı Karşılaştırması
  15. İkinci dönem tanzimat edebiyatı niçin bireyselliğe dönmüştür

Yorum yapın