Bir çok insan C vitaminini ve vücut üstündeki yararlı etkilerini duymuştur; fakat öteki vitaminler hakkında ne biliyoruz? Vücudumuzda kaç tane vitamin var? Ve bu vitaminler ne iş yapıyor?
Bu sorulara yanıt vermeye başlamış olalım. Vitaminler vücutta oldukca mühim kullanımları olan maddelerdir. Gelişme, metabolizma ve sinir fonksiyonlarında kullanılırlar.
Vitaminleri, yağda çözünebilen ve suda çözünebilen vitaminler olarak ikiye ayırabiliriz.
Yağda Çözünen Vitaminler Nedir?
A, D, E ve K vitaminleri yağda çözünen vitaminlerin örnekleridir. Vücutta yağ tarafınca taşınırlar.
Yağda çözünen vitaminler, C vitamini benzer biçimde vücutta depolanamayan vitaminlerden değildir, aksine yağ ve karaciğer hücreleri vasıtasıyla vücutta depolanabilirler. Oldukca fazla yağda çözünen vitamin tüketmek aslen zararı dokunan olabilir. A vitamini ve E vitaminin oldukca fazla takviyesinin, erken ölüm riskini artırdığına yönelik emek harcamalar mevcuttur.
Suda Çözünen Vitaminler Nedir?
B vitaminlerinin tamamı ve C vitamini suda çözünen vitaminlerdendir. Suda çözüldükleri için vücut tarafınca saklanmazlar. Netice olarak idrarla atılırlar. Bu yüzden, suda çözünen vitaminlerin, vücudun kafi oranda beslenebilmesi için her gün tüketilmesi gerekir.
Kaç Çeşit Vitamin Var?
Malum 13 tane temel vitamin vardır. Bunlar;
- A vitamini
- B vitamini (B1, B2, B3, B6, B12, Folik Asit, Pantotenik Asit, Biyotin)
- C vitamini
- D vitamini
- E vitamini
- K vitamini
Bu Vitaminler Nedir? Vücuttaki Rolleri Nedir?
Vitaminlerin her biri değişik rollere haizdir ve çeşitli yerlerde bulunabilir. Özetlemek gerekirse değinecek olursak;
A Vitamini
A vitamini yada retinol olarakda malum bu vitaminin, dört ana işlevi vardır. Bunlar;
- Enfeksiyonlara karşı bağışıklık sistemini sağlamlaştırır
- Görmede mühim bir rol oynar. Loş ışıkta görebilmemiz için vücuda destek sağlar
- Düzgüsel kemik büyümesi ile destek sağlar
- Cildimizi sıhhatli meblağ
A vitamini, bununla beraber bir antioksidan olduğundan kanser riskini azaltmaya destek olabilir. Süt, yumurta sarısı ve karaciğer benzer biçimde hayvansal ürünlerin yanı sıra, bazı meyve ve sebzelerdende A vitamini elde edilebilir.
B Vitamini
8 tane B vitamini vardır. Vücut tarafınca gıdalardan enerji elde etmek için kullanılırlar. Bilhassa, B6 vitamini vücut tarafınca, gıdalardan enerji depolamak için kullanılır. B12 vitamini vücut tarafınca besinlerdeki enerjiyi açığa çıkarmak ve kırmızı kan hücreleri oluşturmak için kullanılır.
B vitamininin vücudumuzdaki bazı işlevlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- İştahın düzenlenmesine destek sağlar
- Cildi sıhhatli tutmaya destek olurlar
- Sıhhatli bir sinir sistemi için gereklidirler
Çeşitili gıdalar vasıtasıyla bedenimize B vitaminlerini alabiliriz. Bunlardan bazıları;
- Et, kümes hayvanları, balık, süt ve yumurta benzer biçimde hayvansal ürünler
- Tahıl ürünleri
- Fasülye
- Bezelye
- Taze sebzeler
C Vitamini
C vitamini aslen askorbik asittir. Bununla beraber, daha ilkin sözü edilmiş olduğu benzer biçimde, DNA’ya zarar verebilecek özgür radikallerle savaştığı anlamına gelen bir antioksidandır. Özgür köktencilik hasar, kanser, kalp hastalığı ve artrit gelişimine bağlanmıştır.
Ciltte, kıkırdakta, tendonlarda, bağlarda ve kan damarlarında bulunan bir protein olan kolajeni yapmak için, vücudun C vitaminine ihtiyacı vardır.
Birçoğumuz portakal ve limon benzer biçimde turunçgillerde C vitaminin bulunduğunu biliriz. Bu doğrudur. C vitamini ek olarak aşağıda yazılı gıdalardan de elde edilebilir.
- Kuşkonmaz
- Brokoli
- Brüksel lahanası
- Lahana
- Kivi
- Biber
- Domates
D Vitamini
D vitamininin temel işlevi, vücuttaki kalsiyum ve fosfat miktarını denetim etmektir.
D vitamini kemik, diş ve kıkırdak sağlığında önemlidir. Ek olarak, D vitamini eksikliği, çocuklarda raşitizm ve yetişkinlerde osteomalazi yol açabilir.
Hepimizin de bilmiş olduğu suretiyle, temel ve en büyük D vitamini deposu güneş ışığıdır. Güneş ışığına erişemiyorum diye üzülmeyen aşağıda yazılı gıdalardan de D vitamini elde edebilirsiniz;
- Balık yağı
- Yumurta
- Karaciğer
- Kahvaltı gevreği
E Vitamini
E vitamini, hücre zarlarını korumaya destek sağlar. Ek olarak kan pıhtılaşmasıyla da ilgilenir. Bilhassa E vitamini pıhtılaşmayı engeller.
E vitamini eksikliği, sinir, damar ve üreme sistemi problemlerine yol açmaktadır.
E vitamini içeren gıdalar;
- Zeytin, soya ve mısır yağı benzer biçimde bitkisel yağlar
- Tahıllarda bulunan buğday tohumu
- Ayçiçeği çekirdeği benzer biçimde tohumlar
- Fındık, fıstık ve antep fıstığı
- Karides
K Vitamini
K vitamini ana görevi kan pıhtılaşmasıdır, bu da yara iyileşmesinde oldukca mühim olduğu anlamına gelir. Spesifik olarak, K vitamini, kanın pıhtılaşmasına yol açan 13 proteinden biridir. Kemiklerin sıhhatli tutulmasında, K vitamini de önemlidir.
Araştırmacılar, K vitamininin osteoporozlu kişilerde, kemik yoğunluğunu arttırabildiğini ve kırık oranlarını da azaltabileceğini bulmuşlardır.
K vitamini esas olarak ıspanak, brokoli ve lahana benzer biçimde yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. Ek olarak soya fasulyesi ve kolza tohumu benzer biçimde bazı bitkisel yağlarda bulunur. Ek olarak bazı tahıllarda bulunur.
Bazı bebeklere doğumda K vitamini enjeksiyonları verilir. Bunun sebebi hamilelik esnasında K vitamininin, plasentayı geçemediği için bebeğe ulaşamamasıdır.
Yenidoğan bebeğin kafi K vitamini yoksa, hemorajik hastalık ve nadiren bir kanama bozukluğu olabilir. Ebeveyn, çocuğun K vitaminini, enjeksiyon vasıtasıyla almasını istemiyorsa, oral dozlar sağlanabilir.