Rüzgar ve güneş enerjisi temiz bir enerji devrimine güç veriyor. Yenilenebilir enerji kaynakları hakkında bilmeniz gerekenler ve evde siz değerli ziyaretçilerimizin {nasıl} tesir yaratabileceğiniz aşağıda açıklanmıştır.
Yenilenebilir enerjideki inovasyon, maliyetleri düşürdü ve temiz bir enerji geleceği vaadini yerine getirmeye başladı. Bu sebeplerden dolayı yenilenebilir enerji kullanımı günümüzde hızla artıyor. Amerikan güneş ve rüzgar üretimi üstün dereceli kırıyor ve güvenilirlikten taviz vermeden ulusal elektrik şebekesine entegre ediliyor.
Yenilenebilir enerji kaynakları giderek artan oranda “kirli” fosil yakıtların yerini alıyor. Bu durum daha düşük karbon emisyonu ve öteki kirlilik türlerinin daha azca olması mevzusunda büyük yarar sağlıyor.
Sadece “yenilenebilir” olan enerji kaynaklarının hepsi çevreye yararlı değildir. Biyokütle ve büyük hidroelektrik barajlar, yaban yaşamı, iklim değişikliği ve öteki mevzular üstündeki tesirleri göz önüne alındığında yararları ve zararları içinde zor bir denge yaratır.
Değişik yenilenebilir enerji kaynakları hakkında bilmeniz gerekenler ve bu yeni teknolojileri evinizde {nasıl} kullanabileceğiniz aşağıda açıklanmıştır.
İlginizi çekebilir: Rüzgar ve Güneş Enerjisini Kullanarak Elektrik Üreten Kumaş
Yenilenebilir Enerji Nedir?
Çoğu zaman ‘temiz enerji’ olarak adlandırılan yenilenebilir enerji, organik kaynaklardan yada devamlı yeniden eden süreçlerle meydana gelir. Mesela, güneş ışığı yada rüzgar, kullanılabilirlikleri zamana ve hava durumuna bağlı olsa bile parlamaya ve esmeye devam eder.
Yenilenebilir enerji çoğu zaman yeni bir teknoloji olarak düşünülse de, tabiatın enerjisini kullanmak ısıtma, ulaşım, aydınlatma ve daha fazlası için uzun süredir kullanılmaktadır. Denizlere yelken açarken teknelerde ve tahılları öğütmek için yel değirmenlerinde rüzgar enerjisi kullanıldı. Gün süresince ısı elde eden güneş ateş yakmaya destek oldu. Sadece son 500 yılda insanoğlu giderek kömür ve organik gaz şeklinde daha ucuz fakat daha kirli enerji kaynaklarına yöneldiler.
Kirli enerji
Yenilenemez yada “kirli” enerji, petrol, gaz ve kömür şeklinde fosil yakıtları ihtiva eder. Yenilenemeyen enerji kaynakları bir tek sınırı olan miktarlarda mevcuttur ve yenilenmesi uzun süre alır. Bir istasyonda gaz pompaladığımızda, tarih öncesi çağlardan beri mevcud ham petrolden rafine edilmiş sınırı olan bir kaynak kullanırız.
Yenilenemeyen enerji kaynakları tipik olarak dünyanın belirli bölgelerinde bulunur ve dolayısıyla bazı ülkelerde ötekilerden daha fazladır. Buna karşılık, her ülkenin güneş ışığına ve rüzgara erişimi vardır. Yenilenebilir enerjiye öncelik vermek, bir ülkenin enerji ihracatı bakımından dışa bağımlılığını azaltarak, ulusal güvenliği arttırmakta mühim rol oynayabilir.
Yenilenemez birçok enerji deposu çevreyi yada insan sağlığını tehlikeye atabilir. Mesela, petrol sondajı Kanada Şimal Ormanlarında şerit madenciliği gerektirebilir. Bu teknoloji depremlere ve su kirliliğine niçin olabilirken, bu süreçte kömür santralleri de havayı kirletir. Üstelik tüm bu faaliyetler küresel ısınmaya katkıda bulunmaktadır.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Türleri
Güneş enerjisi
İnsanlar binlerce senedir ekinleri büyütmek, ısınmak ve gıdalarını kurutmak için güneş enerjisinden faydalanıyor. Ulusal Yenilenebilir Enerji Laboratuvarı’na gore, “Güneşten yeryüzüne, bir saat içinde dünyadaki her insanın bir yılda kullandığı enerjiden daha çok enerji düşmektedir.” Günümüzde güneş ışınlarını evleri ve suyu ısıtmaktan cihazları çalıştırmaya dek pek oldukça şekilde kullanıyoruz.
Güneş bataryaları ya da fotovoltaik (PV) bataryalar, güneş ışığını direkt elektriğe dönüştüren malzemelerden yapılmaktadır. Çatı panelleri yada tüm mahallelere güç veren topluluk projeleri vesilesiyle, dağıtılan güneş sistemleri evler ve işletmeler için mahalli olarak elektrik üretir. Güneş çiftlikleri ise bu şekilde binlerce ev için güç üretebilir. Yüzen güneş enerji çiftlikleri – ya da “floatovoltaikler” – ekolojik olarak kırılgan olmayan atık su tesislerinin ve su kütlelerinin etkili bir kullanımı olabilir.
Ek olarak güneş enerji sistemleri, havayı kirletmez yada sera gazı üretmez. Güneş panellerinin çoğunun oldukça azca çevresel tesiri vardır.
Rüzgâr Enerjisi
Eski moda rüzgar değirmenlerinden günümüze dek pek oldukça yol katettik. Günümüzde, gökdelenler kadar yüksek türbinler dünya genelinde dikkat çekiyor. Rüzgar enerjisi, bir elektrik jeneratörünü besleyen ve elektrik üreten bir türbinin kanatlarını döndürür.
ABD enerji üretiminin yüzde 6’sından birazcık daha fazlasını oluşturan rüzgar, ülkenin birçok bölgesinde en ucuz enerji deposu haline geldi. En yüksek rüzgar enerjisi gücüne haiz eyaletleri ise Kaliforniya, Teksas, Oklahoma, Kansas ve Iowa’dır. Bu eyaletlerde rüzgar türbinleri, açık denizler de dâhil olmak suretiyle, tepeler ve açık ovalar şeklinde yüksek rüzgar hızına haiz herhangi bir yere yerleştirilebilir.
Öteki Alternatif Enerji Kaynakları
Hidroelektrik güç
Hidroelektrik, ABD Birleşik Devletleri’nde elektrik için en büyük yenilenebilir enerji deposudur, sadece rüzgar enerjisinin yakında liderliği devralması beklenmektedir. Hidroelektrik suya (tipik olarak büyük bir nehirde süratli akan yada yüksek bir noktadan hızla inen su) dayalı bir enerjidir ve bir jeneratörün türbin kanatlarını döndürerek bu suyun enerjisini elektriğe dönüştürür.
Ulusal ve internasyonal düzeyde büyük hidroelektrik santralleri – yada mega barajlar – çoğu zaman yenilenemeyen enerji olarak kabul edilir.
Mega barajlar, nehirlere dayanan hayvan ve insan popülasyonlarına erişimi kısıtlayarak organik akışları yönlendirir ve azaltır. Dikkatlice yönetilen ufak hidroelektrik santralleri (ortalama 40 megawatt’ın altında kurulu bir kapasite), bir tek akışın bir kısmını yönlendirdiklerinden, çevreye zarar verme eğiliminde değildir.
Biyokütle enerjisi
Biyokütle, bitkilerden ve hayvanlardan gelen ve bitkileri, atık odunları ve ağaçları içeren organik bir malzemedir. Biyokütle yakıldığında, kimyasal enerji ısı olarak salınır ve bir buğu türbini ile elektrik üretilebilir. Biyokütle enerjisi, çoğu zaman hatalı bir halde temiz ve yenilenebilir bir enerji olarak tanımlanır ve elektrik üretmek için kömür ve öteki fosil yakıtlara gore daha iyi bir alternatif olduğu düşünülür.
Sadece son bilimsel araştırmalar gösterdi ki, biyokütlenin birçok formu -özellikle ormanlardan- fosil yakıtlardan daha yüksek karbon emisyonu üretimine sebep olmaktadır. Ek olarak biyoçeşitlilik için de negatif neticeleri vardır. Gene de, bazı biyokütle enerjisi biçimleri doğru koşullar altında düşük karbon seviyesine haiz bir enerji seçeneği olarak kullanılabilir. Mesela, kereste fabrikalarındaki talaşlar yanma esnasında süratli bir halde karbonu parçalayacağı ve özgür bırakacağı için düşük karbonlu bir enerji deposu olabilir.
Jeotermal Enerji
Eğer daha ilkin herhangi bir kaplıcada rahatlamış hissettiyseniz, jeotermal enerji kullandınız. Gezegenin merkezindeki kayalarda radyoaktif parçacıkların yavaş çürümesi sebebiyle dünyanın çekirdeği güneşin yüzeyi kadar sıcaktır. Hidrotermal bir kaynak olan sıcak yeraltı suyu derin delikler açılarak yüzeye getirilir.
Sonrasında elektrik oluşturmak için bir türbin içinden pompalanır. Eğer jeotermal santraller, kullandıkları buğu ve suyu rezervuara geri pompalarlarsa, çoğu zaman düşük emisyonlara haiz olurlar. Yeraltı rezervuarlarının olmadığı yerlerde jeotermal tesisler yaratmanın yolları vardır. Sadece jeolojik sıcak noktalar olarak kabul edilen alanlarda oluşturulacak bu tesislerin zelzele riskini artırabileceğine dair endişeler vardır.
İlginizi çekebilir: Nükleer Enerji Nedir, Nükleer Enerjinin Tesirleri Nedir ve {Nasıl} kullanılır?
Okyanus
Gelgit ve dalga enerjisi hala gelişim aşamasındadır. Sadece okyanuslar devamlı ayın yer çekimi tarafınca yönetilecektir. Bu durum da okyanus enerjisini kullanmayı çekici bir seçenek haline getirmektedir. Bazı gelgit enerjisi ile ilgili yaklaşımlara gore, bir okyanus körfezinde yada lagününde bulunan ve barajlara oldukça benzeyen gelgit bentleri yırtıcı yaşamlara zarar verebilir. Gelgit gücü şeklinde, dalga gücü de baraj benzeri yapılara yada suyun yüzeyinde ya da derhal altındaki okyanus tabanına bağlı cihazlara dayanır.
Evde Yenilenebilir Enerji
Güneş Enerjisi
Daha ufak bir ölçekte, PV hücre panelleri yada eylemsiz güneş ev tasarımı yöntemiyle tüm eve güç vermek için güneş ışınlarından yararlanabiliriz. Eylemsiz güneş evleri, güneye bakan pencerelerden güneşi alacak ve ondan sonra beton, tuğla, fayans ve ısı depolayan öteki malzemelerle evimizdeki ısıyı koruyacak şekilde tasarlanmıştır.
Bazı güneş enerjisiyle çalışan evler, fazlasıyla elektrik üreterek ev sahibinin, üretilen fazla gücü şebekeye satmasına olanak sağlar. Piller, gece de kullanabilmeleri için aşırı güneş enerjisini depolamanın ekonomik olarak çekici bir yoludur. Bilim adamları, şekil ve işlevi harmanlayan güneş çatı pencereleri ve çatı zonalar şeklinde yeni gelişmeler üstünde çalışıyorlar.
Jeotermal Isı Pompaları
Jeotermal teknoloji, bu süreçte yeni bir yaklaşımdır. Mesela, buzdolabınızın arkasındaki bobinler, yiyecekleri taze ve serin tutmak için iç kısımdaki ısıyı ortadan kaldıran mini bir ısı pompasıdır. Evlerdeki jeotermal yada geoexchange pompaları yazları evleri soğutmak, kış aylarında ise evi ve suyu ısıtmak için dünyanın durağan(durgun) sıcaklığını kullanır.
Jeotermal sistemlerin kurulumu başlangıçta pahalı olabilir, sadece çoğu zaman 10 yıl içinde kurulumunun maliyetini ödeyen bir sisteme haizdir. Ek olarak daha sessizdirler, daha azca bakım problemlerine sahiptirler ve geleneksel klimalara gore daha uzun ömürlüdürler.
Ufak Rüzgar Sistemleri
Bir arka bahçe rüzgar çiftliği mi? Tekneler, çiftçiler ve hatta cep telefonu şirketleri tertipli olarak ufak rüzgar türbinleri kullanıyor. Rüzgar türbini bayileri, artık ev sahipleri için rüzgar türbinlerinin sahasında, kurulumunda ve bakımında da destek olmaktadır. Elektrik gereksiniminize, rüzgar hızınıza ve bölgenizdeki bayındır kurallarına bağlı olarak, bir rüzgar türbini elektrik şebekesine olan bağımlılığınızı azaltabilir.
Topladığınız Enerjiyi Satmak
Rüzgar ve güneş enerjisiyle çalışan evler, güç sağlayıcıları tarafınca sağlanan daha büyük bir elektrik şebekesine bağlanabilir. ABD’de bir çok eyaletteki elektrik hizmetleri, ev sahiplerinin yalnızca şebeke tarafınca sağlanan elektrik ile ürettikleri arasındaki farkı (net ölçüm olarak adlandırılan bir süreç) ödemesine izin verir. Kullandığınızdan daha çok elektrik yapmış olursanız, sağlayıcınız bu güç için size perakende satış fiyatı ödeyebilir.
Yenilenebilir Enerji ve Siz
Yenilenebilir enerjileri korumak için çaba sarfetmek yada evinizde kullanmak, temiz bir enerji geleceğine geçişi hızlandırabilir. Hemen hemen güneş panelleri kuramasanız bile, temiz bir enerji kaynağından elektrik almayı tercih edebilirsiniz. (Bu seçeneği sunup sunmadığını öğrenmek için elektrik şirketinize başvurun.)
İlginizi çekebilir: Üç Sual Üç Yanıt: Yeşil Binalar
Gözde ÖZEN