Diktatörlük; başkalarına yine yine ve kasıtlı olarak zarar verme ve aşağılama, bilhassa de daha ufak, daha zayıf, daha genç yada herhangi bir halde zorbadan daha savunmasız olanları ayırt eden bir davranış modelidir. Daha azca güce haiz olanların kasıtlı olarak hedef alınması, zorbalığı saldırganlıktan ayıran şeydir.
Diktatörlük; sözlü saldırıların (isim çağırma ve başkalarıyla alay etme) yanı sıra fizyolojik saldırıları, zarar verme tehditlerini, öteki korkutma biçimlerini ve faaliyetlerden kasıtlı olarak dışlanmayı da içerebilir. Araştırmalar, zorbalığın 11 ila 13 yaşlarında zirve yaptığını ve çocuklar büyüdükçe azaldığını gösteriyor.
Tekmeleme, vurma ve itme şeklinde açık fizyolojik saldırganlık en oldukça ufak çocuklar içinde yaygındır; İlişkisel saldırganlık – başkalarının ilişkilerine zarar verme ya da onları manipüle etme, mesela dedikodu yayma ve dışlanma – çocuklar olgunlaştıkça daha yaygındır.
Zorbalığın bir çok okul içinde ve çevresinde ve oyun alanlarında meydana gelir. Sadece web kendini bilhassa rahatsız edici diktatörlük biçimlerine borçludur. Ulusal Eğitim İstatistikleri Merkezi’ne gore, öğrencilerin ortalama yüzde 20’si okulda zorbalığa uğradığını bildiriyor. Adamların ve kızların aynı şekilde zorbalığa maruz kalma olasılığı da vardır.
İçindekiler
- İnsanlar Niçin Diktatörlük Yapıyor
- Zorbalar Kimi Hedef Alır
- Siber diktatörlük
- Bir Zorbayla Iyi mi Başa Çıkılır
İnsanlar Niçin Diktatörlük Yapıyor?
İnsanlar diktatörlük yapar. Bundan dolayı bu, istediklerini elde etmenin etkili bir yolu olabilir. En azından kısa vadede, ya da bunu başkalarına zarar vermeden meydana getirecek toplumsal becerilere haiz olmadıkları için. Diktatörlük hem de toplumsal egemenlik kurmanın bir yoludur sadece zaman içinde evlatların davranışları değiştikçe işlevini yitirir.
Ceberrüt doğar mı yoksa yapılır mı?
Ceberrüt doğulmaz, sadece erken yaşlardan itibaren ceberrüt olunabilir. 2 yaşındaki evlatların düzgüsel saldırganlığı tutarlı bir halde ele alınmazsa, çocuklar bu tür davranışlara karşı içsel engellemeler elde edemezler. Diktatörlük oldukça dayanıklı bir davranış seçimi olmaya devam ediyor şundan dolayı büyük seviyede zorbalar istediklerini elde ediyorlar – en azından ilk başta.
Zorbaların ruhsal özellikleri nedir?
Araştırmalar, zorbaların değişik bir ruhsal yapıya haiz bulunduğunu söylüyor. Cemiyet yanlısı davranışlardan yoksundurlar, endişeden rahatsız olurlar ve başkalarının duygularını anlamazlar.
Kendine özgü bir bilişsel özellik, bir tür paranoya sergilerler. Başkalarının niyetlerini yanlış anlarlar, çoğu zaman yansız durumlarda düşmanlıkla suçlarlar. Ötekiler onlardan hoşlanmayabilir, sadece çoğu zaman kendilerini oldukça pozitif yönde görürler. Kronik olarak diktatörlük yapanlar, anne babaları ve akranlarıyla gerilmiş ilişkiler yaşama eğilimindedir.
Zorbalar Kimi Hedef Alır?
Zorbalar kurbanlar olmadan var olamazlar, ek olarak bunun için herhangi birini de seçmezler. Araştırmalar, diktatörlük sebebiyle seçilenlerin tehdit edici olmayan durumlarda bile iddialı olmadıklarını ve bir zorbayla karşılaşmadan oldukça ilkin korku yaydıklarını gösteriyor. Bunlar kendilerini savunamayan, içe kanapık çocuklardır.
Zorbalar kimi seçeceklerine iyi mi karar verir?
Ortalama 7 yaşına kadar, zorbalar neredeyse herkesi seçer. Ondan sonrasında ise uygun gördükleri ve itaatkar kurbanları olacak kişileri seçerler. Zorbalar, yakalandıklarında gözle görülür şekilde üzülen ve arkadaşları ya da müttefikleri olmayan kurbanları severler. Araştırmacılar, kurban olarak seçilenlerin güvensizlik ve endişeye işaret ettiğini keşfettiler.
Mağdurların ayırt edici özellikleri nedir?
Çocuklarla ilgili araştırmalar, kurbanların zorbaların taleplerini kolayca kabul ettiklerini, bisikletleri, oyuncakları ve öteki oyuncakları teslim ettiklerini gösteriyor. Ağlarlar ve savunmacı bir duruş sergilerler; onların son aşama göze çarpan acı ve ıstırap gösterileri, zorbaları ödüllendiriyor ve zorbanın egemenliğinin mühim bir işareti olarak hizmet ediyor. Mağdur olan çocuklar, saldırganlığa karşı caydırıcı değildir, bu da onları diktatörlük yapmayan akranları tarafınca bile sevilmemelerine niçin olabilir.
Diktatörlük Niçin Bu Kadar Zararı dokunan
Diktatörlük, saldırganlık ve şiddetin, olmadığı durumlarda sorunlara kabul edilebilir çözümler olduğu şeklindeki örtük mesajı taşır. İşbirliği ve farklılıkların barışçıl çözümü, giderek daha bağlantılı hale gelen bir dünyayı desteklemektedir. Diktatörlük yalnızca kurbanlarına değil, faillerin kendilerine de zarar verir. Bir çok ceberrüt, saldırgan davranışları öğrenmeyi, bir işi tutmayı ve yakın ilişkiler oluşturmayı ve sürdürmeyi engellediğinden, yaşam süresince onları aşağı çeken bir seyir izler.
Zorbalar bundan kurtuluyor mu?
Bazı zorbalar bu davranışı geride bırakır. Sadece bir çok yapmaz; saldırganlık oldukça istikrarlı bir toplumsal etkileşim tarzıdır. Çocukken ceberrüt olanların bir çok, saldırgan olmayan çocuklardan oldukça daha çok kabahat işlemeye, eşlerini dövmeye, çocuklarını rahatsız etme etmeye ve yeni nesil zorbalar üreten antisosyal yetişkinlere dönüşüyor.
Izleyiciler niçin zorbaları durdurmuyor?
Zorbalar, saldırganlıklarını sık sık akranlarından oluşan bir seyirci kitlesinin önünde gerçekleştirirler ve bir izleyicinin varlığı, zorbanın güç hissini artırabilir. Sadece çevredekiler saldırganlığı nadiren durdurur; aslına bakarsak gösterinin tadını çıkarabilirler. Durumu onaylamasalar bile mağdurdan hoşlanmayabilirler yada zorbanın misillemesinden korkabilirler.
Siber diktatörlük
Gençlerin toplumsal yaşamı internete taşındıkça diktatörlük da toplumsal ortama geçti ve siber diktatörlük geçtiğimiz on yılda mühim bir yeni problem haline geldi. Diktatörlük bir zamanlar büyük seviyede okulla sınırlıyken, elde taşınan cihazların her yerde bulunması, zorbaların avlarına devamlı erişimini sağlıyor. Siber rahatsız etme bilhassa rahatsız edici olabiliyor. Çoğu zaman isimsiz olarak meydana gelen siber diktatörlük; kurbanların faillerin kim olduğu hakkında hiçbir fikri olmamasına sebep oluyor.
İnternet, zorbalığı iyi mi değiştirdi?
Siber zorbalığın anonimliği, anlamsızlık üstündeki birçok kısıtlamayı ortadan kaldırdı ve saldırganlığın vahşiliğini artırdı. Gözlerine bakmak zorunda olmadığın vakit başkalarına acı ve ıstırap vermek daha kolaydır. Devamlı gelişen dijital teknolojiler, hedefler hakkında yanlış data yaymanın yeni yollarını mümkün kılmaktadır.
Zorbalar internette başkalarına iyi mi zarar verir?
Hem direkt rahatsız etme hem de ilişkisel saldırganlık internette gelişiyor. Siber zorbalar, toplumsal medyada oldukça hızla bir halde yalan söylentiler yayabilir. Yanlış bir halde birinin kimliğine bürünebilir ve başkasının adına her türlü kötülüğü yapabilirler. Cinsel rahatsız etme ve siber rahatsız etme bilhassa bayanları hedef almaktadır. Etken diktatörlük durduktan oldukça sonrasında, fena niyetli bilgiler internette kalır ve zarar vermeye devam edebilir.
Bir Zorbayla Iyi mi Başa Çıkılır?
Zorbalığa karşı en iyi müdafa, toplumsal olarak yetenekli olmaktır. Tüm küçüklere toplumsal beceriler öğretmek ve kendi kabiliyetlerine itimat geliştirmelerine izin vermek bunun için mühim bir adımdır. Minik çocuklar için anne babalar, çocuklarını zorbalığa karşı korumada son aşama mühim bir konumdadır. Evlatlarının karşılaşmış olduğu toplumsal zorlukları ve ihtimaller içinde çözümleri rol yapma mevzusunda tertipli olarak sorgulayabilirler. Zorbalığa karşı en iyi ikinci müdafa, uzaklaşmak ve karşı koymamaktır.
Bir zorbayla iyi mi başa çıkarsınız?
Araştırmalar, bir zorbayı durdurmanın en etkili yolunun çevredeki kişileri harekete geçirmek bulunduğunu göstermektedir; Sonuçta, görgü tanıkları zorbaları dikkatle ödüllendirir. Bir çok çocuk bir noktada zorbalığa şahit olduklarından, tüm küçüklere zorbalığı durdurmada oynayacakları mühim bir role haiz olduklarını öğretmek oldukça önemlidir. Bir ceberrüt, konuşan sadece birkaç kişiyi hedef alması olası olmayan bir kişiye misilleme yapmak için çaba izah edebilir.
Okullarda diktatörlük karşıtı savaşım programları işe yarıyor mu?
Son on yılda, okullar zorbalıkla savaşım programlarını geniş çapta benimsemiştir. Bununla beraber, etkinliklerine ilişkin rapor kartı karışıktır. Uzmanlar; zorbalığın çoğunun meydana geldiği yerlerin okullar bulunduğunu, sadece güç ve saldırganlık, duygu düzenleme becerileri yada toplumsal becerilerin – diktatörlük üstündeki temel etkisinde bırakır, öğretildiği yerlerde olmadığını açıklıyorlar.