Otonom, kelime anlamı olarak herhangi bir birimin otomatikman kendini yönetmesi olarak ifade edilebilir. Otonomu insan vücudunun kendi kendine çalışmasına benzetilebilir ve bu durum teknolojiye entegre edilmiş olarak düşünülebilir. Mesela,haiz olduğu çeşitli sensörler yardımıyla çevresini algılaya bilmek için insan müdahalesine gerek kalmadan bağımsız bir halde hareket edebilme kabiliyetine haiz otomobillerden bahsedilebilir. Navigasyon yardımıyla kendi kendine gidebilme becerisine haiz olan bu araçlar insanlık için bir devrim durumunda. Bu yüzden bu kadar ilgi çekiyor ve otonom, insanoğlu tarafınca meraklı bir halde takip ediliyor. Son bulgulara bakılacak olursa insanlık bu merakı sonucu vermiş olduğu emeğin karşılığını almış durumda.
Tarihsel Süreci
Otonom araçların zamanı 20. yy. başlarına dayanıyor. Detaylı olarak bir araştırma yapılacak olursa da 1920-1930 yıllarında gözlerden kaçmaması ihtiyaç duyulan gelişmeler oldu. Bu yıllardan otonom araçların müjdesi insanlığa haber edilmişti. Kendi başına seyir halinde gidebilme becerisine haiz ilk vasıta modelleri 1980’li senelerde ortaya çıkmıştı. Bunlardan ilki 1984 senesinde Carnegie Mellon Üniversitesi’nin yapmış olduğu Navlab ve ALV projelerinin katkılarıyla yaşam buldu. Bu projeyi 1987 senesinde Mercedes-Benz firmasının ve Bundeswehr Üniversitesi’nin beraber düzenlemiş olduğu Eureka Prometheus projesi izledi. Hemen sonra bu iki aracın yanı sıra onlarca şirket binlerce otonom otomobiller üretti. Bu otomobillerden bazıları günümüzde bazı ülkelerde trafiğe çıkmış durumda. Hatta günümüze bakacaksak olursak daha çarpıcı iddialar var. Elon Musk, 2019 yılının sonlarına doğru 1 milyon sürücüsüz taksinin yollarda olacağı iddiasında bulunmuş oldu.
Bu iddia şüphesiz fazlaca büyük bir iddia fakat kapalı kapılar ardında meydana getirilen testler de göz önünde bulundurulduğu süre {hiç de} ihtimaller içinde olmayan bir netice değil.
Otonom Araçların Özellikleri
Radar sistemiyle özelliği otonom araçların radarları yakın objeleri algılamak için üretilmiş bir ürün olma özelliği taşıyor. Arka tamponda yer edinen kaza önleyici sistemler yardımıyla sürücüye alarm sinyali vermeyi aracın kör noktasında bir obje algıladığı süre dikkatsizlik etmiyor. Bir öteki özelliği ise şerit takip ederken sağlamış olduğu kolaylık. Ön cama yerleştirilen kameralar vasıtasıyla yol yüzeyi, yol kenarları ve şeritler üçlüsü arasındaki bağıntı kontrastı algılayıp şeritleri tanıma amacıyla tasarlanıyor. Otomobil bulunmuş olduğu şeridi sürücünün bilgisi haricinde terk ederse direksiyona gönderilen kısa süreli titreşimler yardımıyla sürücüyü uyarılıyor ve ihtimaller içinde bir kaza engellenmiş oluyor. Ek olarak lidar özelliği Google’ın aracında kullanılan Velodyne vasıta üstü Lidar sistemi 64 lazerin 900 rpm (rotation per minute, dönme sayısı/dakika) ile araca 360-derecelik bir nokta bulutu görüntüsü almasına destek oluyor.
Başlıca öteki fonksiyonlardan bahsedilecek olursa bunlardan biri olarak kızılötesi kamerayı sayabiliriz. Gece görüşü sistemleri yardımıyla gözle görülemeyen ve yansıması yapılamayan kızılötesi ışıkları yola yönlendiriliyor ve ön cama monte edilmiş alıcılar yardımıyla bu ışık algılanarak vasıta içi ekran tespit edilmiş, olası objeleri yansıtılmış oluyor. Geriye kalan üç özellik de stereo kameralar, GPS/Atalet Ölçüm Ünitesi ve tekerlek kodlayıcılar olarak ifade edilebilir. Stereo Kameralar en başta bahsedilen ön cama monte edilen kameralar vesilesiyle aracın önünde bulunan yolun gerçek zamanlı 3 boyutlu görüntülerinin çıkarılmasını bu sayede yayaların haiz olduğu konumdan ve adım atma hızından yola çıkarak ilerleyen sürede nerede olabileceğinin tahmininin yapılmasına olanak sağlıyor. Ihtimaller içinde bir çarpışmanın kısaca kazanın önüne geçiliyor. GPS/Atalet Ölçüm Ünitesi’de araçta bulunan sensörler yardımıyla işlevini gerçekleştiriyor. Aracın nereye gideceği, nerede bulunmuş olduğu bilgisi bu sensörler yardımıyla öğreniliyor.
Son olarak da bakılacağı suretiyle tekerlek kodlayıcılarından anlatmak mümkün. Tekerlekte yer edinen bu kodlayıcılar aracın hızını ölçerek sürücüye data aktarıyor. Böylelikle tamamı değerlendirilecek olursa araçların birçok temel görevi otomatik bir şekilde bilimin ışığında hata oranı minimum olacak şekilde yapılması sağlanmış oluyor.
Neleri Kolaylaştırdı?
Otonom özelliği barındıran araçlar insan yaşamını kolaylaştıran birçok etkiye haiz. Mesela araçlarda bulunan bazı işlerin otomatikman gerçekleşmesi kazaları önleyici bir etkiyi içinde barındırıyor. Şerit takip özelliği ihtimaller içinde bir sürücü dikkatsizliği sonucu oluşan şerit değişikliğinden kaynaklı oluşabilecek bir kazayı önleyebilir. Araçta bulunan radar sistemi yardımıyla artık park yapmak sürücüler için kolay. Dijital kameralar yardımıyla aracın çevresini görebilen sürücüler bununla birlikte kör noktalar dahil her noktada bulunan cisimleri de görmüş oluyor ve sürücü kazasız bir park yapıyor. Bunlar avantajlar olarak öne çıkarken ek olarak da eklenecek etkisinde bırakır mevcut. Vasıta sektöründe ayrı bir ayraç açılmasının öncüsü olan otonom özellikli araçlar gün gittikçe de yayılarak gelişiyor. Bu aşamada en mühim şey bu değişimden en iyi şekilde yararlanıp bu değişimi daha ileri taşıyabilmek.
Otonom Dezavantajları
Her teknolojik ürün ilk olarak getireceği avantajlarla dikkatleri üstüne çekiyor fakat unutmamak lazım ki en güzel bir buluş bile bununla beraber dezavantajlar getirebilir. Hatta bunlar sıralana sıralana bitmeyebilir. Bu aşamada en elzem nokta otonom hususi durumunun iyice gelişip yayılmasından sonrasında oluşabilecek durumlar. Mesela bunca otomatik özellik hayata geçtikten sonrasında daha da geliştiği bir varsayılsın. Otomatik yapılardan sonrasında şoförlere gerek kalmadan kendi kendini kilitleyip açabilen sonrasında da sürüşü gerçekleştiren araçların bulunduğunu ve bu araçların fazlaca yaygın şekilde kullanıldığını düşünmek şüphesiz tüm şoförleri tedirgin eder. Bu şekilde bir durumda şoförlerin işlerinden olacağı ve hizmet sektörünün de bundan büyük şekilde etkilenebileceği söylenebilir. Buradan da birazcık daha beyin fırtınası yapılırsa bu otonom özellikler robotikleşip de başka alanlara yayılabilir.
Doğal etkilenebilecek sektörler sıralanabilir hatta bunlar şu an hayal de gelebilir fakat seneler ilkin de günümüzde bulunan teknoloji harikası ürünler bir hayaldi. Fazlaca yakın bir gelecek için bir yaygınlaşmadan söz edilmese dahi bundan 40 50 yıl sonrasında robotlaşmanın ve otomatikleşmenin yaygın olduğu bir yaşam görmek {hiç de} sürpriz olarak algılanmamalı.