Edat Nedir

• edat

  İsimDilbilgisiArapça

  Bir kelimeden sonrasında gelmiş olarak o kelime ile öteki ögeler içinde ilgi kuran kelime, ilgeç

---

Edat (İlgeç)
Tek başına bir anlam taşımayan , sadece kendinden önceki sözcükle beraber kullanıldığında belirli bir anlamı olan sözcüklerdir.Edatlar çekim eki alırsa adlaşırlar. En oldukça kullanılan edatlar şunlardır:

Benzer biçimde:
Benzetme ilgisiyle adı nitelerse ödat öbeği, fiili nitelerse zarf öbeği kurar.

Bin atlı o gün dev şeklinde bir orduyu yendi. (ödat)
Dev şeklinde dalgalar sahile vuruyordu. (ödat)
Yüzün bir kır çiçeği şeklinde usulca söner. (zarf)
Dolu bir kadeh şeklinde kırılıyorum avuçlarında.(zarf)
Sen de onun şeklinde düşünüyorsun (karşılaştırma)
Annem şeklinde dolma meydana getiren dünyada bulamazsın (k.)
Yataktan kalktığı şeklinde dışarı fırladı.(derhal,o anda)
Haberi almış olduğu şeklinde yola çıktı.(derhal,o anda)
Ben ona insan şeklinde davrandım.( yakışır şekilde)
Birbirinizle adam şeklinde konuşun.( yakışır şekilde)
Saat üç şeklinde yanına gelirim. (dolayında)
Final maçı akşam sekiz şeklinde adım atar ( dolayında)
Bugün yağmur yağacak şeklinde (tahmin)
Galatasaray bu maçı alacak şeklinde (tahmin)
Bir an onu sever şeklinde oldum (yaklaşma)
O sırada güneş çıkar şeklinde oldu. (yaklaşma)

İçin:
“-dik için” şeklinde neden- netice “-mek için” şeklinde amaç – netice ilişkisi kurar.

Yağmur yağdığı için pikniğe gidemedik. (n.s)
Hasta olduğum için dersi dinleyemedim. (n.s)
Hanım oğlunu görmek için şehre gitti. (a.s)
İşe girmek için yeterlik almış (a.s)

Görelik anlamında görüş bildirir:
Sen benim için dünyanın en güzel kızısın.
Bu emek harcamalar onun için boş bir uğraştı.

Karşılığında, karşılık olarak:
*Bu elbise için oldukça para harcadım.
*Ev için size yüz bin lira veririm

Uğruna, yoluna:
* Vatan için nice şehitler verdik.
* Bu eylemi tüm insanlık için yapıyoruz.

Hakkında:
* Veliler bizim okul için ne söylüyorlar?
* Eleştirmenler, filminiz için pozitif yönde konuşuyor.

Aitlik, özgülük:
Bu pastayı sizin için ayırdım.
Bahçeye oğlum için salıncak kurdum.

Oranla:
O şapka senin için oldukça büyük.

Süre bildirir:
Kitabı yedi gün için aldım.
Birkaç gün için İstanbul’a gideceğim.

İle (-la, -le ):
Beraberlik, vasıta ,durum ve sebep ilgisi kurar.
Köye dolmuşla gidebilirsin. (vasıta)
Uçakla İzmir’e gitmişti (vasıta)
Konsere arkadaşımla gittim. (beraberlik)
Çocuk, yolda babasıyla yürüyordu. (beraberlik)
Öfkeyle kalkan zararla oturur. (durum )
Sema, hasretle kucaklasın doğayı. (durum)
Imtihan heyecanıyla kalemimi unuttum. (sebep)
Kaza korkusuyla otomobil kullanamıyor ( sebep)

Kadar:
Benzerlik ve karşılaştırma ilgisi kurar.
Adana, aden kadar güzel bir yerdir. (benzerlik)
Siirt, bu yaz cehennem kadar sıcaktı. (benzerlik)
Bir peri kadar güzel bir kızdı. (benzerlik)
Sen de onun kadar çalışsaydın imtihanı kazanırdın.(karşılaştırma)
Babası kadar iyi şarkı söylüyor. (karşılaştırma)

Yaklaşıklık, vakit açısından sınırlandırma, mesafe:
Bin kadar asker cepheye gidiyordu. (ortalama)
Pazardan iki kilo kadar pirinç almış. (ortalama)
Bu ev akşama kadar temizlenecek. (zamanda sınırlama)
Cumaya kadar ödevimi bitirmeliyim. (zamanda sınırlama)
Yalancının mumu yatsıya kadar yanar. (zamanda sınırlama)
Eve kadar yürümem gerekiyor. (mesafe sınırı)

Mesafe sınırı:
Yapılacak dünya kadar işim var.
Avuç içi kadar bir evde yaşıyorlar.

Benzer biçimde anlamında kullanılabilir:
Bu kitabı okuyunca Muğla’yı görmüş kadar oldum.

Karşı:
Yön ve vakit ilgisi kurar. –e karşı biçiminde kullanılırsa edat olur. Yalın halde kullanılırsa ya da bir ek alırsa edat olmaktan çıkar isimleşir.
Denize karşı bir ev yaptırmış. (yön)
Duvara karşı on adım yürü. (yön)
Sabaha karşı oldukça şiddetli yağmur yağdı. (vakit)

Karşılık olarak , yönelik anlamı katar:
Bu sözüne karşı ben ne diyebilirim ki şimdi. (karşılık olarak)
Resme karşı ilgin ne vakit başladı?( -e yönelik)

UYARI: Yalın halde kullanılırsa ya da bir ek alırsa edat olmaktan çıkar isimleşir.İsmi belirtirse ödat olur.

Karşı evin penceresi açık kalmış. (ödat)
Ilkin karşı sahaya çıktı. (ödat)
Karşıya geçmeden ilkin sağına ve soluna bak.(isim)

Bakılırsa:
Görüş, fikir, uygun olma anlamları katar:
Bilim adamlarına bakılırsa dünya yok oluyor. (görüş)
Anneme bakılırsa bu yıl imtihanı kati kazanırmışım. (görüş)
Bulunduğun ortama konuşacaksın. ( uygun)
Zevkime bakılırsa bir elbise arıyorum. (uygun)

Karşılaştırma ilgisi kurar:
Burası eski evimize bakılırsa daha büyük.
Yaşıtlarına bakılırsa oldukça süratli koşuyorsun.

Suretiyle:
Şart ve amaç ilgisi kurar.
Akşama geri vermek suretiyle bu kitabı alabilirsin. (şart)
Konuşmak suretiyle kürsüye çıktı. (amaç)

Ortalama olma, şeklinde şekilde… anlamları katar:
Derhal eve dönelim, akşam olmak suretiyle. (ortalama)
Zil çalmak suretiyle. ( ortalama)
Her şey planlandığı suretiyle yapılacak. (şeklinde)

Doğru:
Yön ve vakit ilgisi kurar.
Eve doğru yürüyorum. (yön)
Akşama doğru konuk gelecek. (vakit)

İsmi nitelerse ödat, fiili nitelerse zarf öbeği oluşturur:
Eğri oturup doğru konuşalım. (zarf)
Bu zamanda doğru insanı bulmak zor olsa gerek. (ödat)
Tahtaya bir doğru çizdi. (isim)

Sanki:
Benzetme, sitem ilgisi kurar.
Sema sanki yaramaz bir çocuk. (benzetme)
Sanki verdiğim her işi yapıyorsun. (sitem)
Sanki merhaba verdin de almadık. (sitem)

Bulmacada Edat

Bulmacada Edat sorusunun cevabı nedir?
Kare ve çengel bulmacalarda “Edat” sorusunun yanıtında boşluk 5 harflidir ve cevabına İLGEÇ yazabilirsiniz..

---