Genetik mühendisliği, kimi zaman genetik modifikasyon olarak adlandırılır. Bir organizmanın genomunda DNA’yı değişiklik yapma sürecidir. Bu bir baz çiftinin değiştirilmesi anlamına gelebilir (AT yada CG). DNA’nın tüm bölgesini silme yada bir genin ek bir kopyasını ekleme şeklinde de olabilir.
Bununla birlikte DNA’yı başka bir organizmanın genomundan çıkarmak ve onu ferdin DNA’sı ile birleştirmek anlamına da gelebilir.
Genetik mühendisliği, bilim adamları tarafınca bireysel bir organizmanın özelliklerini geliştirmek yada değiştirebilmek için kullanılır. Mesela, genetik mühendisliği gıda kıymeti daha yüksek olan yada herbisitlere maruz kalmayı tolere edebilen bitkiler üretmek için kullanılabilir.
Genetik mühendisliği iyi mi çalışır?
Genetik mühendisliği sürecini açıklamak için bir protein olan insülini örnek alalım. Kanımızdaki şeker seviyelerini düzenlemeye destek sunar.
Normalde insülin pankreasta üretilir, sadece tip 1 diyabetli kişilerde insülin üretiminde bir problem var. Bu yüzden diyabetli insanoğlu kan şekeri seviyelerini denetlemek için insülin enjekte etmek zorundadır.
Genetik mühendisliği, maya ve bakterileri kendimizdekine fazlaca benzeyen bir tür insülin üretmek içinkullandı,E. colibakterisi benzer biçimde.
Bu genetik olarak değiştirilmiş insülin olan ‘Humulin’ 1982 senesinde insan kullanımı için lisanslanmıştır.
Genetik mühendisliği süreci
- Plazmid isminde olan minik bir dairesel DNA parçası bakteri yada maya hücresinden elde edilir.
- Sonrasında engelleme enzimleri olan ‘moleküler makas’ ile dairesel plazmidden minik bir bölüm kesilir.
- İnsan insülini için gen, plazmiddeki boşluğa sokulur. Bu plazmid şimdi genetik olarak modifiye edilmiştir.
- Genetiği değiştirilmiş plazmid, yeni bir bakteri yada maya hücresine sokulur.
- Bu hücre sonrasında hızla bölünür ve insülin hayata geçirmeye adım atar.
- Hücreler ne kadar bölünürse, o denli fazla insülin üretilir.
- Fermantasyon tamamlandığında, karışım insülini özgür bırakmak için filtrelenir.
- Sonrasında insülin saflaştırılır ve diyabetli hastalara dağıtım için şişelere ve insülin kalemlerine paketlenir.
Genetik mühendisliği başka ne için kullanılır?
Oluşturulacak ilk genetik olarak değiştirilmiş organizma 1973’te bir bakteriydi. 1974’te farelere aynı teknikler uygulandı. 1994 senesinde ilk genetik olarak değiştirilmiş gıdalar kullanıma sunuldu.
Bitkilerde, patates, domates ve pirinç benzer biçimde ürünlerin dayanıklılığını, gıda kıymetini ve gelişme oranını çoğaltmak için genetik mühendisliği uygulanmıştır.
Hayvanlarda, sütlerinde kistik fibrozu tedavi etmek için kullanılabilecek terapötik bir protein üreten koyunlar yada bilim adamlarının Alzheimer benzer biçimde hastalıklar hakkında daha çok informasyon edinmelerini sağlamak için karanlıkta parlayan solucanlar geliştirmek için kullanılmıştır.
Alzheimer hastalığı ve solucan
Nematod solucanı C. elegans (İplik Kurdu), tüm sinir sisteminde bir tek ortalama 300 hücreye haizdir ve bu da onu Alzheimer hastalığını incelemek için fazlaca rahat bir model yapar.
C. elegans’ın genetik materyali, solucanın araştırmacıların incelemek istediği spesifik proteinleri üretmesi için kolayca genetik olarak modifiye edilebilir.
İnsanlarda APP geni, Alzheimer hastalığı olan kişilerin özelliği olan amiloid plaklarla ilişkili bir proteini kodlar.
Bu yüzden, Alzheimer’ı incelemek için araştırmacılar, solucanın sinir hücrelerini APP genini içerecek şekilde genetik olarak tasarladı ve etkili bir halde Alzheimer hastalığı oluşturdu.
Solucanda üretilen APP proteinini yeşil floresan proteini ile etiketleyerek APP ile temas eden tüm hücrelerin solucan yaşlandıkça öldüğünü görmeyi mümkün kıldı.
Araştırmacılar sonrasında solucandaki Alzheimer hastalığının ilerlemesini izleyebildi ve Alzheimer hastalığı olan insanlarda APP’nin rolünü anlamaya çalıştılar.
Genetik mühendisliğin’de iş imkanı varmı?
Genetik Mühendisliği araştırma odaklı bir alandır ve bundan dolayı genetik araştırma mühendisleri için iş açıkları fazlaca yüksektir. Kafi eğitim ve deneyime haiz Genetik Mühendisleri, üniversitelerde ve kolejlerde kolayca öğretmenlik pozisyonu alabilirler. Biyoteknoloji endüstrilerinde ve ilaç endüstrilerinde Genetik Mühendisleri için Araştırma ve Geliştirme adlı bir bölüm bulunmaktadır.
Genetik Mühendisi Ne Kadar Maaş Alır?
Genetik mühendisleri, bir organizmanın özelliklerini değiştirebilmek için DNA parçalarını tekrardan düzenleyen yada bitkileri ve hayvanları daha sıhhatli ve negatif çevresel koşullara karşı dirençli hale getirmek için türler içinde genetik özellikleri aktaran biyomedikal mühendisleridir.
En düşük 14.550 En yüksek 20.240 tl (2022 verileri)