Günümüzde küreselleşme ve değişen teknolojinin devamlı olarak gelişmesi ile beraber birçok kavramın tanımı değişiyor yada yeni kavramlar yaşamımıza giriyor. Son yıllarda gelişen teknoloji ile birlikte değişen kavramlardan biri de spor oldu. Spor kelimesi Fransızca ’da yer edinen “sport” kelimesinden dilimize geçmiştir, kelimenin kökeni ise “eğlence, fizyolojik ve zihinsel zevk” anlamlarına dayanır. Spor terimini en kolay tabiriyle tanımlamak gerekirse; kişinin bedensel ve zihinsel gelişimine katkı sağlamak amacıyla belli kurallara ve tekniklere uyularak meydana getirilen, bedensel gelişime yararlı, eğlenmek ve yarışmak amacı da bulunan gövde hareketlerinin tümünün ortak adıdır.
İlginizi Çekebilir: Sanal E-spor Stadyum Sağlayıcısı Virtex 3,2 Milyon Dolar Yatırım Aldı
Peki e-Spor Nedir?
Elektronik spor, sanal ortamda çoğu zaman video oyunu ile meydana getirilen müsabakalara verilen isimdir. Eşit şartlara haiz bilgisayar oyuncularının organize olarak savaşım verdiği, genel olarak bir ödül karşılığında ustalaşmış oyuncuların katılmış olduğu ustalaşmış organizasyonlar ile düzenlenir. En sık meydana getirilen oyun karşılaşmaları başta strateji oyunları olmak suretiyle, birinci kişi nişancılık oyunları, dövüş oyunları ve spor temalı oyunlardır. Meydana gelen turnuvalar çeşitli platformlarda canlı olarak yayınlanır ve oyunda hile yapılmasını önlemek amacıyla hakemler yada jüriler yer almıştır. Hatta kurulan federasyonlar, kulüpler, yönetmelikler ile beraber ustalaşmış bir spor branşından farkı kalmadığını söyleyebiliriz.
e-Sporun Tarihsel Yolculuğu
Günümüzde dünya da ve Türkiye’de gittikçe büyüyen bir kesime haiz olan e-Spor’un sanıldığının aksine doğuşu 1970’li yıllara kadar inmektedir. 1970’li yıllarda devrin gençleri içinde popüler aktivitelerinden kabul edilen atari salonlarında ilk amatör e-Spor müsabakalarının düzenlediğini söyleyebiliriz. Kayıtlara geçen ilk resmi e-Spor müsabakası ise 19 Ekim 1972’de Stanford Üniversitesi‘nde Spacewar oyunu için yapılmıştır.
İlk büyük ölçekli video oyunu yarışması ise; Atari tarafınca 1980’de meydana getirilen Space Invaders Şampiyonasıdır. ABD genelinde 10.000’den fazla kişinin katılmasıyla meydana getirilen şampiyonanın tarihin malum ilk büyük ölçekli e-Spor müsabakası bulunduğunu söyleyebiliriz.
1970’ler ve 1980’ler süresince, popüler web sitelerinde, dergilerde video oyun oyuncuları ve turnuvaları yer almaya başlamasıyla birlikte, en tanınmış klasik arcade oyunu oyunculardan biri, Guinness Rekorlar Kitabı’nın 1985 sayısında Pac-Man ve Donkey Kong şeklinde altı oyunda üstün dereceli kıran Billy Mitchell’dir.
1990’lı yıllara ilişik büyük e-Spor turnuvalarından biri ABD Birleşik Devletleri genelinde olan ve finallerini Kaliforniya’daki Universal Studios Hollywood’da icra eden Nintendo Dünya Şampiyonası’dır
Günümüzde ise artık yılda hususi yada resmi binlerce e-Spor turnuvası düzenleniyor. Bu turnuvalar ise amatör ve ustalaşmış turnuvalar olarak ikiye ayrılıyor. Ustalaşmış turnuvaların ödülleri dudak uçuklatıyor. Mesela The International 10 ödülü 40 milyon dolardan fazla. Rakamlar bu kadar yüksek olunca sektörün gelişimi de bir o denli süratli oldu. Dünyada nerede ise birçok ülke e-Spor federasyonu kurmuş durumda. Vatanımızda ise Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesinde TÜDOF adıyla E-Spor federasyonu 2011 senesinde kuruldu.
Türkiye’de e-Spor
Türkiye’nin malum ilk e-Spor ekibi, 2003 senesinde Counter Strike ekibi oluşturarak başlamış olan Dark Passage takımıdır. Dark Passage, 2012 senesinde League of Legends oyunu için de kadro oluşturmuştur. 2013 yılından itibaren, takımın yalnız hanım oyunculardan oluşan Dark Passage Ladies ekibi da bulunmaktadır. e-Sporlara artan taleple beraber, bağımsız takımların yanında, Türkiye’de 2015 senesinde Beşiktaş ESK, peşinden 2016 senesinde 1907 Fenerbahçe e-Spor ve Galatasaray eSports, League of Legends oyunu için e-Spor takımlarına resmî destek vermeye başlamışlardır.
Türkiye’nin internasyonal alanda başarılara haiz e-Spor ekibi olan Space Soldiers, Counter Strike: Global Offensive (CS:GO) oyununda Türkiye’yi çeşitli turnuvalarda temsil eden ve 2014 senesinde Bünyamin Aydın tarafınca kurulan bir takımdır. Ekip bununla beraber, 5 oyuncusunun da Türkiye millî CS:GO kadrosunda yer almış olduğu ilk takımdır.
Ülkemiz, dünya genelinde oyun sektöründe gelir açısından 18. ülkedir ve yalnız 2018 yılına kadar dijital oyunlardan elde edilmiş toplam gelir ortalama 853 milyon doları aşmış bulunmaktadır. Gençlik ve Spor Bakanlığı, ustalaşmış oyunculara e-Sporcu lisansı sağlamaktadır. Vatanımızda şu anda 2000’den fazla lisanslı e-Sporcu bulunmaktadır.
Türkiye’de Düzenlenmiş 6 Büyük e-Spor Etkinliği
- League of Legends – Vodafone FreeZone Şampiyonluk Ligi
- Valorant – ESA Open Fire All Yıldız
- Mobile Legends: Bang Bang – Türkiye Şampiyonası
- İnternet Kafe Turnuvaları
- Marka Turnuvaları
- İzmir Oyun Fuarı – Türkiye’nin En Büyük Espor Festivali
Türkiye’deki en büyük e-Spor etkinliği: League of Legends-Vodafone FreeZone Şampiyonluk Ligi oldu. Büyük takımların savaşım etmiş olduğu etkinlikte bir de alt ligler bulunuyor. Her takımın kendisine ilişik bir akademi ekibi bulunmasıyla birlikte bu takımlar Türkiye Akademi Ligi’nde savaşım veriyorlar. 2021 senesinde düzenlenen son yaz turnuvasında kazanan Galatasaray e-Spor Ekibi oldu.
e-Spor, Spor Mudur?
Mevzuyla ilgili tartışmalar hala kati bir sonuca ulaşamamıştır. Geleneksel spor anlayışıyla yaklaşıldığında bir spor dalı sayılması pek de mümkün olmayan e-Spor, sadece daha yenilikçi bir tutum içinde değerlendirildiğinde spor dalı olarak kabul görüyor. Bir kesim e-Spor’un spor tanımına uymadığını ve fizyolojik bir aktivite gerçekleştirilmeden yapıldığı için spor kategorisine alınamayacağını söylerken bir kısım ise e-Spor’un ekip ile oynanan, rekabete dayalı, eğlenmek ve yarışmak için meydana getirilen bir aktivite olduğundan dolayı spor kategorisine girdiğini savunmaktadır. Bununla beraber ABD’nin e-Spor oyuncularını resmi atlet olarak kabul etmesi ve bu şekilde e-Spor oyuncularının kolaylıkla vize alıp organizasyonlara katılabiliyor olması onları resmi bir sporcu yapmaz mı?