Mevsimler

Mevsimler bir senenin değişik astronomik ve iklimsel özelliklere haiz olan bölümleridir. Orta iklimli paralellerde İlkbahar, Yaz, Güz ve Kış’a ayrılırlar. Kutuplarda ve Kutuplara yakın paralellerde bir yıl yalnız Yaz ve Kış mevsimi diye ikiye ayrılır. Kutuplarda ek olarak 6 ay gece ve 6 ay gündüz olur.

---

Mevsim Nedir

---

Mevsimler Dünyanın güneş çevresinde dönmesi sonucunda, gün ve gecelerin uzunluğuna bağlı olarak belirlenen, senenin dört bölümünden her biri. Dönme sonucu ortaya çıkan değişim, güneşten alınan ısı miktarının da değişik olmasını doğurur. Mevsimler arası ısı değişmesi, bilhassa ılımlı bölgelerde kendisini en fazla gösterirken, ekvatorda bu oldukça azdır. Kutuplar ise daima soğuktur. Sadece sıcaklıkta, mevsimlere bağlı olarak bir değişim fark edilir.

---

Mevsimler {Nasıl} Oluşur

---

Mevsimler, ekliptik denilen dünyanın güneş etrafındaki yörüngesinin düzlemiyle dünyanın dönme ekseninin yapmış olduğu açı sonucu ortaya çıkar. Bu sebeple dünyanın güneş etrafındaki hareketi esnasında şimal ve cenup yarım kürelerin yönelmesi değişmiş olur. 21 Marttan 23 Eylüle kadar şimal yarım küre, güneye nazaran güneşe daha dönüktür ve daha oldukça güneş tarafınca ısıtılır. Bu durum 23 Eylül- 21 Mart içinde tersine döner. Böylece şimal yarım küresindeki mevsimlere 21 Marttan başlayarak aşağıdaki benzer biçimde isim verilmiştir: İlkbahar, 21 Mart-22 Haziran; yaz, 22 Haziran-23 Eylül; güz, 23 Eylül-22 Aralık; kış, 22 Aralık-21 Mart. Cenup yarım küresinde mevsimlerin sırası tersine olup, ilkbahar 23 Eylül de adım atar.

Mevsimler Dünya’nın kendi dönüşünün, güneşin çevresinde döndüğü yörünge ile aynı hizada dönmemesinden kaynaklanırlar. Böylece yeryüzünden gök’e bakıldığında güneş dünyanın heryerinde değişik bir yükseklikte gökyüzünden geçer.

“Şimal-kışı” döneminde dünyanın Güneyküresi güneşe doğru yöneliktir, ve Kuzeyküresi daha azca Güneş ışığı alır. “Cenup-kışı” döneminde ise dünyanın Kuzeyküresi güneşe yöneliktir ve kuzeyde sıcak mevsimler adım atar. Doğrusu dünyanın Kuzeyküresinde Yaz başladığı süre Güneyküresinde (mesela Cenup Afrika ya da Avustralya’da) kış adım atar.

Dünya’nın eksen eğikliği ve senelik hareketine bağlı olarak dört mühim gün ortaya çıkar. Bu günler mevsim başlangıcı olduğundan “Gündönümü” adı da verilir. 21 Mart ve 23 Eylül Ekinoks tarihleri, 21 Aralık ve 21 Haziran Solsüs tarihleridir.

Gündönümü tarihleri gündüz sürelerinin uzamaya yada kısalmaya döndüğü tarihlerdir. Ekinoks tarihleri ise güneş ışınlarının Ekvator’a dik düşmüş olduğu ve tüm Dünya’da gece ve gündüz sürelerinin eşit olduğu tarihlerdir. Eğer eksen eğikliği olmasaydı, Dünya güneş çevresinde dolanırken, güneş ışınlarının yere düşme açısı değişmeyecek, ısı değişimleri gerçekleşmeyecek, böylece mevsimler de oluşmayacaktı.

Şimal Yarımküre Mevsim Sınırları Cenup Yarımküre
İlkbahar 21 Mart-21 Haziran Güz
Yaz 21 Haziran- 23 Eylül Kış
Güz 23 Eylül- 21 Aralık İlkbahar
Kış 21 Aralık- 21 Mart Yaz

---

Mevsimler

---

Yaz Mevsimi

---

Yaz, en sıcak mevsimdir. Şimal Yarım Küre’de en uzun günler yazda gerçekleşir. Dünya ısıyı depo etmiş olduğu için en sıcak günler çoğu zaman ortalama iki ay sonrasında ortaya çıkar. Sıcak günler Şimal Yarım Küre’de 21 Haziran ile 22 Eylül içinde, Cenup Yarım Küre’de ise 22 Aralık ile 21 Mart arasındadır.

---

Güz Mevsimi

---

Güz, yaz ile kış mevsimleri arasındaki mevsimdir. Şimal yarım kürede Eylül, Ekim ve Kasım; cenup yarım kürede ise, Mart, Nisan ve Mayıs aylarına denk gelir. Gündüzler kısalır, geceler uzar. Güneş, erken batar. Daha azca ısı ve ışık verir. Serin, yağmurlu ve rüzgarlı günlerin sayısı artar. Kış mevsiminin habercisidir.

---

Kış Mevsimi

---

Kış, 4 mevsimden biridir. Aralık , Ocak, Şubat, aylarından oluşur. Bu mevsim mevsimlerin en soğuğu olup hava sıcaklığı eksilere doğru düşer ve bu düşmeyle kar ve yağmur yağışı artar. Türkiye’de kış ilk olarak Şimal Doğu Anadolu Bölgesi’nde başlayarak batıya doğru ilerler.

---

İlkbahar Mevsimi

---

İlkbahar yada ilkyaz, tabiat döngüsünde kış ile yaz arasındaki mevsimdir. Şimal yarım kürede Mart ve Haziran arasıdır. İlkbaharda ağaçlar çiçek açar, hava sıcaklığı artmaya adım atar. Bu mevsimde karların erimesi ve bolca oranda yağışların yağması ile su yatakları olan dereler, göller, göletler ve barajlar su ile dolar.Güneş, Güneş Sistemi’nin merkezinde yer edinen yıldızdır. Orta büyüklükte olan Güneş tek başına Güneş Sistemi’nin hacminin % 99,8’ini oluşturur. Geri kalan kütle Güneş’in çevresinde dönen gezegenler, asteroitler, göktaşları, kuyrukluyıldızlar ve kozmik tozdan oluşur. Günışığı şeklinde Güneş’ten yayılan enerji, fotosentez kanalıyla Dünya üzerisindeki yaşamın nerede ise tamamının varolmasını sağlar ve Dünya’nın iklimiyle hava durumunun üstünde mühim etkilerde bulunur.

---