Sembolist Şiir Örnekleri

Sembolist şiir veya sembolizm Nedir ? Sembolizm, sözcüklerin musikisi ve sembollerin yardımıyla duyguların en ufak parçalarına inmeye çalışan bir yazınsal akımdır.

1855-1890 yılları aralığında ilkin Fransa’da, sonrasında öteki Avrupa vatanlarında geliş­miş, parnasizme tepki olarak doğan bir akımdır. Sembolistlere nazaran, gerçeği oldu­ğu şeklinde anlatmak mümkün değildir. Şundan dolayı dünyada gördüğümüz şeyler, kişiler üze­rinde değişik tesir bırakır. Charles Baudelaire, bu akımın öncülüğünü yapmıştır.

Sembolizmin başlıca özellikleri

* Duygu ve düşüncelerin anlatımında “semboller” mühim rol oynar. Her nesne bir semboldür. Dışarıda gördüklerimizle, gerçekte mevcud; fakat evrende göreme­diklerimiz arasındaki ilişkiyi semboller sağlar.
* “Kapalılık” bu akımın başka bir hususi durumunu oluşturur. Hepimiz, bir şiirden değişik anlamlar çıkarabilir.
* “Sessizlik”, “siliklik” (alacakaranlık, güneşin batışı, ay ışığı, durgun sular, göl­geler, sararmış yapraklar, tenha parklar…) sembolizmi süsler.
* “Müzik” şiirde “amaç” olarak kullanılmıştır. Şiir, sözden oldukca müziğe yakın olma­lıdır. Burada, “müzik” ile kastedilen, sözcüklerin ruhumuzda yarattığı uyumdur.
* Şiire “lirizm” egemendir. Sembolistlere nazaran, “şiir, okuyucuların ruhunda tatlı duygular uyandırmalıdır.”
* “Öznellik” ve bunun sonucu olarak “yorum”, sembolist şiirin özelliklerindendir. Şiiri okuyan hepimiz, değişik yorumlamalıdır.
* Dil, sanattan anlayanlara hitap eder; bu yüzden, genel anlamda ağırdır.
* Daha oldukca şiir branşında eserler verilmiştir.
* Özgür vezin kullanılmış, nazım biçimi olarak müstezat tercih edilmiştir.

Tanınmış Sembolist Sanatçılar ve Eserleri:

* Charles Baudelaire: Elem Çiçekleri (Istırap Çiçekleri)
* Paul Marie Verlaine: Güftesiz Şarkılar, Hikmet, Lanetlenmiş Şiirler
* Arthur Rimbaud: Sarhoş Vapur
* Stephane Mallarme: Poesies, Divagations
* Paul Valery: Charmes
* Maeterlinck: La Princesse Maleine (oyun), Mavi Kuş (oyun)

Türk Edebiyatında Sembolizm:

Ahmet Haşim, Cenap Sahabettin, Cahit Sıtkı Tarancı, Ah­met Muhip Dıranas, Ahmet Hamdi Tanpınar… şeklinde sanatçıların şiirlerinde sem­bolizmin en nadide örnekleri ve özellikleri görülmektedir.

Örnek Sual:

Bilhassa hayal, lirizm, sözden oldukca musikiye yaklaşma, güzelliği uyandırma, gölgecilik, sessizlik, alacakaranlıklar, özgür nazma kaçış, musiki gücü olmayan sözcük­leri ayıklama, sanatçının duyuş gücü ile okurun seziş gücüne bağlanma bu anlayı­şın en belirgin özelliklerindendir.

Bu parçada sözü edilen yazınsal akım, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sembolizm
B) Sürrealizm
C) Dadaizm
D) Parnasizm
E) Romantizm

Yanıt: A

Uygulama:

Aşağıda verilen sanatçıların bağlı oldukları akımları verilen boşluğa yazınız:
* Mallarme
* Gautier
* Tevfik Fikret
* Balzac
* Lamartine
* Baudelaire

Sembolist Şiir Örnekleri

SONE
Derdim, yeter, sâkin ol, dinlen birazcık artık!
Akşam olsa diyordun, işte oldu akşam,
Siyah örtülerle sardı şehri karanlık;
Bazısına refah iner gökten, bazısına gam.

Bırak, şehrin iğrenç kalabalığı gitsin,
Yesin kamçısını hazzın sefil cümbüşte
Toplasın acı meyvesini nedâmetin
Sen gel, derdim, ver elini bana, gel şöyleki.

Bak göğün balkonlarından geçmiş seneler
Eski vakit esvaplarıyla eğilmişler;
Hüzün yükseliyor, güler yüzle, sulardan.

Seyret bir kemerde bitkin ölen güneşi
Ve uzun bir kefen şeklinde doğuyu saran
Geceyi dinle, yürüyen tatlı geceyi.
(Charles Baudelaire’den çeviren: Sabahattin Eyuboğlu)

GÖK ÖYLE MAVİ
Gök öyleki mavi, öyleki durgun,
Damlar üstünde! Yeşil bir dal sallanadursun,
Damlar özerinde.
Ürpertip gökyüzünü birden,
Bir çan tın tın eder Bir kuştur şu ağaçta öten
Türküsünü söyler
İşte yaşam! Aç gözünü gör,
Bak ne kadar mütevazi. Her günkü sakin gürültüdür
Şehirden gelmekte.
Ey sen ki durmadan ağlarsın,
Döversin dizini, Gel söyle bakalım ne yaptın, N”ettin gençliğini?
Paul Verlaine, (Çev. Cahit Sıtkı Tarancı)

ŞİİR SANATI
Musiki, her şeyden ilkin musiki; Onun için tekli mısradan şaşma. Kıvrak olur, erir havada sanki; Ağır aksak söyleyişe yanaşma.

Güzel sözler tül ardında görünsün Aydınlık titremeli şiirinde, Ak yıldızlar maviliğe burunsun Ilgıt ılgıt güz göklerinde

Tut belâgati boğazından sustur, El değmişken bir zahmete daha gir Kafiyenin ağzına da bir gem vur Bırakırsan neler yapmaz kim bilir?

Hep musiki birazcık daha musiki Havalanan bir şey olmalı mısra Deli bir gönülden kalkıp gitmeli Başka göklere, başka sevdalara
Paul Verlaine, (Çev. S. Eyüboğlu – Melih Cevdet Anday)