Mevzu otomobil olunca kurduğumuz / yönelttiğimiz / öğrenmek istediğimiz konuların başlangıcında şüphesiz teknik özellikleri gelir. Bu teknik özellikler konuşulurken aşina olduğumuz kelimelerden biri tork gücüdür; ideal tork değerleri, vasıta tork değerleri tablosu, tork hesaplama derken bir fazlaca meşgül oluruz bu mevzuyla. Arabaların en oldukça konuşulan noktalarından önde gelen tork kıymeti, çoğu zaman beygir gücü ile birbirine karıştırılan bir mevzudur. Tork ve beygir gücü arasındaki farklara yazımızın ilerleyen kısımlarında değineceğiz sadece ilkin şu tork meselesini bir masaya yatıralım isteriz. Tork nedir ile başlamış olalım devamında derinlere inelim.
Tork nedir?
Mevzu performans kıymeti ise tork en mühim gündem maddelerinden biridir. Döndürme kuvveti anlamına gelen bir kıymeti ifade eder. Motordaki krank milinin ( pistonun doğrusal hareketini, dönme hareketine çeviren motor elemana verilen isimdir) bir dakika içinde yapmış olduğu dönüş sayısı olarak tanımlamak mümkün. Tork değerinin fazla ya da azca olması aracın hızı ve çekiş enerjisini belirler; bu durum vasıta satın alımının kilit noktalarındandır. Peki tork niçin bu kadar önemlidir? Bilhassa yokuş çıkarken torkun önemini hissediyoruz zira bu tamamen otomobilin çekiş ile ilişkilendirilir. Yüksek çekişli ise tork kuvveti yüksek anlama gelir; yüksek ağırlıktaki maddeleri çekme kabiliyetine haizdir bununla birlikte. Vasıta motorlarındaki krank milinin bir dakika içinde yapmış olduğu dönüş sayısının yüksek ya da azca olması arabanın hızını ve çekiş enerjisini belirler benzer şekilde piston kollarının uzun ya da kısa olması da arabanın performansını belirleyen etkenlerdendir.
Tork ne işe yarar?
Torkun yüksek olması bununla beraber pek oldukça pozitif yanları getirir. Bu tarz şeyleri aşağıdaki benzer biçimde tanımlamak mümkündür;
- Ağır yüklerin daha rahat çekilebilmesine olanak sağlar. Bu bilhassa tırlar ve yük araçları için oldukça önemlidir.
- Bilhassa yokuş yukarı çekişin daha rahat olmasına olanak sağlar.
- Tork gücünün yüksek olması, vites değişiklik yapma ihtiyacının da azalmasına olanak sağlar.
Tork {nasıl} hesaplanır?
Tork birimi Newton metre olarak hesaplanır. Kısaltması Nm’dir. Motorun gücü, o motorun torkunun açısal hızı ile çarpımına eşit olmalıdır. Bunu şu şekilde anlatabiliriz;
P = T x w
Motor gücü şu demek oluyor ki P, motora uygulanan voltaj ile motorun çekmiş olduğu akımın çarpımına eşit olur: P = V x I
Açısal hız olarak ise motorun frekansının pi sayısı ile çarpımının iki katıdır: w= 2 x pi x f
Beygir gücü nedir?
İngilizce’si HorsePower’dır. Kısaltması HP olarak bilinir. Averaj 75 kilo ağırlığındaki arabanın, saniyede 1 metre hareket ettirilmesi için gereksinim duyduğu güç miktarına verilen isimdir. Beygir gücü ifadesi ilk olarak James Watt tarafınca kullanıldı. James Watt makineler üreten başarıya ulaşmış bir isimdi. Yola çıkış sebebi ise pek çoğumuzun tahmin etmiş olduğu benzer biçimde aslına bakarsak. Makinenin enerjisini anlatabilmek için her insanın bilebileceği bir ifade ile bunu anlatması gerekiyordu. Bunun için de en iyi yol atları kullanmaktı. Atların gücüyle karşılaştırma yaparak “beygir gücü” tanımını buldu. O günden beri de güç miktarını ölçmek için beygir gücü ifadesi kullanılır. Beygir gücü ile anlatılmak istenen motor gücüdür. Bir motorun haiz olduğu beygir gücü zaman içinde değişim göstermez. Teknik bölümde BG olarak kullanılır. Birbiri yerine kullanılmaya alışık olduğumuz kavramlar vardır. Bunlardan biri tork ve beygir. Benzer ve hatta aynı sanılsa da kendi içlerinde farkları vardır. Peki tork mu beygir mi? Bu iki kavramın kendi içinde ne benzer biçimde farkları vardır, şimdi bundan bahsedelim.
Tork ile beygir arasındaki fark
Ilk olarak belirmek gerekir ki tork, otomobilin motorundan tekerleklerine hareket edebilmesi için iletilen kuvvete verilen isimdir. Bu kuvvet bununla birlikte dönme momenti olarak da ifade edilebilir. Tork gücü çekiş kuvveti ile alakalıdır beygir gücü ise hız ile ilgilidir. Aslına bakarsak burada gücün kullanılacağı gereksinimler farklıdır ki aslına bakarsak temel fark da budur. Tork ile beygir arasındaki farkı bir örnek ile anlatalım. Mesela yarış otomobillerinin beygir gücü fazladır zira yarış olduğundan süratli olmak zorundadırlar. Tork gücünde ise hızın bir önemi yoktur mühim olan çekiş kuvvetidir. Beygir ve torkun farkı da temelde budur.