Kalemiye Sınıfı

Kalemiye (Ehl-i Kalem) : Osmanlı yönetimsel ve mali bürokrasisini oluşturan gruptur. Kalemiyenin divandaki temsilcileri ve görevleri şunlardır:

a) Nişancı : Divanda çıkan belgelere, padişah adına yazılacak fermanlara, beratlara ve namelere hükümdarın imzası olan tuğrayı çekerlerdi.

Nişancının görevleri şunlardır:
1. Fethedilen arazileri tahrir defterlerine yazmak.
2. Dirlikleri dağıtmak, tapu defterlerine işlemek ve kayıtları düzenlemek.
3. Padişahın tuğrasını çekmek.
4. Örfi kanunları iyi bilmek ve gerektiğinde yorumlamak.
5. Divanda alınan kararları düzelttikten sonrasında tamamlamak, fermana uygun olarak emirleri yazmak, padişaha ve sadrazama gelen mektupları çeviri ettirerek bunlara yanıt hazırlamak.

Nişancıya Reisülküttab başkanlığında, çeşitli kalemlerden oluşan bir teşkilat vardı. Bu kalemler: Beylikçi Kalemi, Tahvil Kalemi, Ruus Kalemi ve Amedi Kalemi idi.

b) Defterdar : Maliye işlerinden görevli bakanlar idi. İlk defterdar I. Murat döneminde atanmıştır. Mali işlerin artmasından dolayı Fatih döneminde Anadolu ve Rumeli Defterdarı olmak suretiyle sayıları ikiye çıkarılmıştır.

Defterdarın görevleri şunlardır:
1. Gömü ile ilgili işlerde yargı yazmak
2. Aşama ve dirlik verilecek kimseleri hükümdara teklif etmek
3. Akçenin kıymetini korumak
4. Bütçeyi hazırlayarak hükümdara sunmak

Defterdarlığa bağlı başlıca kalemler şunlardır; Ruznamçe Kalemi, Maliye Emirleri Kalemi, Tarihçi Kalemi, Gelir ve Giderler kalemi.

c) Reisülküttap : Divandaki kâtiplerin şefi olan Reisülküttap nişancıya bağlıydı. 17. yüzyıldan sonrasında önemi artmış ve devletin dışişlerinin sorumluluğu Reisülküttaplara verilmiştir.