Kablosuz yüksek süratli web bağlantısı denildiğinde akla ilk olarak evlerimizde ve iş yerlerimizde çoğunlukla kullandığımız Wi-Fi gelir. Bunun yanı sıra 4.5 ve 5G teknolojilerinin yanında son dönemde sık sık gündeme gelen uydundan meydana gelen web bağlantıları da gelebilir.
Sadece bunların yanında evde kullandığımız ampuller üstünden ışık yayarak yüksek süratli web kullanmamızı elde eden Li-Fi teknolojisi de var. Peki, Li-Fi teknolojisi tam olarak {nasıl} çalışıyor? Bir ampul üstünden yayılan ışık {nasıl} yüksek bir hızda web kullanmamızı sağlıyor.
Li-Fi Teknolojisi Nedir?
Ev ve iş yerlerimizde kullandığımız Wi-Fi teknolojisi Wireless Fidelity kısaca Kablosuz İnternet Alanı kelimelerinin baş harflerinden oluşturulmuş bir kısaltma. Wi-Fi hızla gelişen teknolojinin yakın bir gelecekte yerini alması beklenen Li-Fi ise Light Fidelity kelimelerinin kısaltmasından oluşuyor. Türkçeye çevirmek gerekirse bu Işıklı İnternet Alanı olarak çevrilebilir. Li-Fi teknolojisi temel olarak bildiğimiz aydınlatma ekipmanları üstünden kablosuz bir halde yüksek süratli web sunuyor. Li-Fi ilk olarak 2011 senesinde Harald Hass tarafınca Edinburg’da meydana gelen bir TED etkinliğinde dile getirildi. Hass katılmış olduğu etkinlikte yapmış olduğu konuşmada yeni geliştirilen bir teknoloji ile görülebilir ışık spektrumu üstünden kablosuz ve yüksek süratli web sağlayabileceklerini açıklamıştı. Görülebilir ışık ile kastedilmek istenen evimizde de aydınlatma için kullandığımız ışıkları temel alıyor. Peki, bir aydınlatma sistemi {nasıl} web sağlayabilir?
İlginizi Çekebilir: Wi-Fi ve GPS’in Öncüsü Oyuncu ve Icat eden Hedy Lamarr’ın Yaşamı
Li-Fi Teknolojisi {Nasıl} Çalışır?
Li-Fi teknolojisi gözümüzün algılayamayacağı hızlarda açılıp kapanan LED’lerle beraber veri aktarmayı ve bu şekilde web sağlayıcısı olmayı hedef alıyor. Kullanılacak cihazlarda Li-Fi alıcıları olacak ve LED’lerden gelen bilgiler çift taraflı olarak işlenecek. Cihazlar LED ampullerin yanıp sönme eyleminden informasyon alabilecek ve kendileri de LED ampullere informasyon gönderebilecekler. Bu amaçla kullanılacak LED ampuller veri alışverişini sağlayacak şekilde tasarlanmış olmalı.
Bu yüzden evimizde kullandığımız aydınlatma sistemleri Li-Fi teknolojisi için halihazırda uygun değil. Bunun yanı sıra şu anda kullandığımız telefon, tablet ve bilgisayar benzer biçimde cihazlarda da Li-Fi teknolojisini kullanmak mümkün değil. Zira bu cihazlar Wi-Fi teknolojisi kullanılarak tasarlandı. Bu yüzden halihazırdaki cihazlarda bu teknolojiyi kullanabilmek için harici alıcıların kullanılması gerekiyor. Bu teknoloji üstünde şu anda Çin ve ABD başta olmak suretiyle pek oldukça ülke çalışıyor. Şu anda kullanımı pek yaygın olmasa da 5 ya da 10 yıl içinde Li-Fi teknolojisine haiz cihazlara kavuşabiliriz.
Li-Fi Teknolojisi Hangi Avantajlara Haiz?
Li-Fi teknolojisinin getireceği en büyük yenilik bağlantı hızlarında olabilir. Şu an Wi-Fi teknolojisi ile beraber saniyede 2 Gigabit hıza ulaşılabiliyor. Bu durum laboratuvar ortamında kontrol edilen Li-Fi teknolojilerinde ise 224 Gigabit hıza kadar erişilmiş durumda. Kısaca teknik bir karşılaştırma yapmak gerekirse 100 katın üstünde bir hızda kablosuz web bağlantısı görülebilir. Bu aşamada bir tek web sağlayıcının ulaşmış olduğu hız değil kullandığımız cihazlarında bu hızlara ve teknolojilere yetişmesi gerekiyor.
Bu hızlarla beraber 8K ve daha yüksek çözünürlüğünde olan videolar daha da yaygınlaşabilir. Wi-Fi teknolojisinde bugünlerde yüksek hızlara haiz olsak bile görüntü aktarmak pek mümkün değil. Mesela 4K çözünürlüğe ve 60 FPS değerine haiz bir görüntü aktarmaya çalışırsanız görüntünün kalitesinin oldukça düştüğünü ve görüntüde 60 FPS olsa bile takılmaların bulunduğunu görebilirsiniz. Şu sebeple Wi-Fi teknolojilerinin bant genişliği bu kadar yüksek boyutlarda verileri aktarabilecek kapasiteye haiz değil. Sadece Li-Fi teknolojisi ile beraber tüm bu problemler ortadan kalkarak tüm cihazlarımız kablosuz hale gelebilir.
İlginizi Çekebilir: Wi-Fi 7 ve Bununla beraber Gelen Yeni Özellikler
Birkaç Hızla gelişen teknolojinin Birleşimi
Bu yeni teknoloji bununla birlikte günümüzde de kullanılan birkaç hızla gelişen teknolojinin bir araya gelmesinden oluşuyor. Mesela Power Line web olarak adlandırılan evimizdeki interneti elektrik şebekesi üstünden dağıtmamızı elde eden adaptörler bugün bir çok yerden satın alınabiliyor. Eğer bulunduğunuz yere yüksek süratli bir webin ulaşmasını istiyorsanız ve bunu kablosuz olarak gerçekleştiremiyorsanız elektrik şebekesi üstünden yüksek süratli web bağlantısı sağlayabilirsiniz. Li-Fi teknolojisinde de evinize yerleştireceğiniz Li-Fi teknolojisine haiz LED ampuller elektrik şebekesi üstünden birbirleri ile haberleşebilirler.
Bir başka değişle web sağlayıcı olan ampuller birbirleri içinde kablo bağlantıları ile haberleştiklerinden dolayı yüksek süratli web modem üstünden her yere aktarılabilecek. Burada anlaşılması ihtiyaç duyulan durum Li-Fi teknolojisi olarak malum olgunun bir web bağlantı teknolojisi olmadığı. Şu an kullandığımız fiber optik kabloların ya da ADSL cihazlarının yerini almayacak. Bu teknoloji bir tek kablosuz olarak modem ya da kablosuz ağ ile olan iletişimimizi sağlıyor. Tıpkı Wi-Fi teknolojisi ile yapıldığı benzer biçimde. Kısaca internete bağlanabilmek için gene bir modeme ihtiyacımız olacak sadece modem ile kurduğumuz bağlantıyı radyo frekansları ile değil ışıkla sağlayacağız.
İlginizi Çekebilir: Japonya’da Fiber Optik Kullanarak İnternet Hız Rekoru Kırıldı
Daha Güvenli Bağlantılar
Işıkla bağlantı kurmanın güvenlik anlamında da bazı avantajları içeriyor. Li-Fi teknolojisi görülebilir spektrumda yer edinen ışık dalga boyunu kullandığı için duvarları ve perde benzer biçimde saydam olmayan yüzeyleri geçemiyor. Böylelikle arada duvarın olduğu ya da aydınlatmanın dışarı çıkmadığı durumlarda insanoğlu buradaki veri akışını dinleyemeyecekler. Şu anda kullanılan Wi-Fi teknolojisinde ağ bağlantısını elde eden radyo frekansları duvarları aşabiliyor. Bunun engellenmesi için de oldukça hususi teknolojilerin kullanılması gerekiyor.
Fakat Li-Fi ile bunlara gerek kalmayacak ve veri güvenliği kolaylıkla sağlanabilecek. Öte taraftan Li-Fi teknolojisinde kullanılan bant genişlikleri Wi-Fi teknolojisindekilerde oldukça çok. Bu da veri transferlerinin hızını oldukça artırabilir. Işık üstünden kullanılabilecek bant sayısı radyo frekansına nazaran oldukça varlıklı ve kuvvetli.
İlginizi Çekebilir: Elon Musk’ın Ucuz ve Süratli İnternet Projesi: Starlink
Li-Fi Teknolojisi Bazı Dezavantajlara da Haiz
Öte taraftan Li-Fi teknolojisinin dezavantajları da bulunuyor. Mesela aralarda duvarların yer almış olduğu ve ışıklandırmanın yeterince yapılmadığı alanlarda her odada ya da odanın değişik yerlerinde Li-Fi desteği olan LED’ler kullanılması gerekiyor. Zira teknoloji bir tek ışığın aydınlattığı bölgede kullanılabiliyor. Karanlık bölgelerde Li-Fi ile internete bağlanmak pek mümkün değil. Bunun yanı sıra teknolojiyi ilk kere kullanırken gerçekleştireceğimiz ilk kurulum maliyetleri de Wi-Fi teknolojisine nazaran birazcık fazla olabilir. Fakat teknolojik gelişmelerde sık sık olduğu benzer biçimde zaman içinde hızla gelişen teknolojinin de yaygınlaşması ile birlikte fiyatlar düşebilir. Böylelikle her alana Li-Fi destekli LED ampuller yerleştirilebilir.
LED’lerin Devamlı Etken Olması Gerekiyor
Hızla gelişen teknolojinin bir öteki dezavantajı da web bağlantısının gerçekleşebilmesi için LED’lerin devamlı olarak etken kalma gerekliliği. Wi-Fi teknolojisinde de radyo antenlerinin devamlı olarak etken olması gerekiyor sadece bu durum günlük yaşayışımızı pek etkilemiyor. Zira radyo frekansları görülebilen şeyler değildir. Sadece Li-Fi teknolojisi kullanılabilmesi için devamlı olarak açık durumda olmalı. Gündüzleri ışığa gereksinim duymasanız bile bağlantının sağlanabilmesi için LED ampullerin açık olması gerekiyor.
Bu tür aydınlatmalar iş bölgeleri ve fabrikalar benzer biçimde yerlerde bir problem oluşturmayabilir. Öte taraftan bu bununla birlikte webin olduğu alanların devamlı olarak aydınlatılması anlamına da geliyor. Mesela gece odanızda yatarken ya da bir beyaz perde salonunda bu teknoloji kullanıldığı sırada ortamın devamlı olarak aydınlatılması gerekiyor. Bu da karanlık ortamların atmosferine zarar verebilir. Bu yüzden Li-Fi teknolojisi evlerden oldukça iş bölgeleri ya da fabrikalarda tercih edilebilir. Bununla beraber evlerde de bir tek oldukça yüksek hızda internete gereksinim duyduğumuzda kısa sürelerle de kullanılabilir.
İlginizi Çekebilir: Türkiye’nin En Süratli İnternet Sağlayıcıları Belli Oldu
Li-Fi Teknolojisinin Hakim Olduğu Şehirler
Bu teknoloji bir tek ev ve iş yerlerimizle de sınırı olan değil. Li-Fi teknolojisini şehirlerimizde hatta otomobillerimizde de kullanabiliriz. Otomobillerin arka ve ön taraflarında yer edinen aydınlatmalar yardımıyla akıllı otomobillerin birbirleri ile haberleşmesi de sağlanabilir. Ya da sokaklarda kullanılan aydınlatma direklerine Li-Fi teknolojisi entegre edilebilirse artık interneti her yerde sınırsızca ve oldukça yüksek hızlarda kullanabiliriz. Öte taraftan akıllı araçlar da böylesi bir aydınlatmadan faydalanabilir. Hatta şehirlerde kullanılan aydınlatma sistemleri bu ağın en optimum şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde de tasarlanabilir. Öte taraftan ışık radyo frekansların aksine suyun altında da iletim sağlayabiliyor. Su altında çalışılması ihtiyaç duyulan durumlarda Li-fi teknolojisi devreye girerek bu alanlar da internete kavuşturulabilir.
Li-Fi teknolojisi getirmiş olduğu yüksek süratli web yardımıyla gelecek yıllarda daha da artacak büyük verilerin aktarılması sorununu da ortada kaldırabilir. En azından Li-Fi teknolojisinin ilk aşamalarında bu problem tamamen ortadan kalkmış benzer biçimde görünebilir. Zira web kullanımımız sanki fiber bir kabloyla modeme bağlanmışız benzer biçimde hızlanabilir. Teknoloji şu anda laboratuvar ortamlarında ve bazı hususi fabrikalarda deneysel kullanımına devam ediyor. Sadece yakın bir gelecekte Li-Fi destekli cihazların sayısı artabilir.
Siz bu haber hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce Li-Fi teknolojisi yakın bir gelecekte Wi-Fi teknolojisinin yerini alacak mı?
