Informasyon tek başına bir güç değildir. Bu bağlamda bilgiyi sadece doğru kavramak, onu tanımlamak ve çözümleme etmekle oluşan beceriye güç diyebiliriz. Informasyon okuryazarlığı; bilgiye ulaşmak, bilgiyi tanımlamak, düzenlemek ve çözümleme etmek, araştırmayı etkin halde tamamlamak için ihtiyaç duyulan edinimdir ve bahsettiğimiz data gücünün ta kendisidir. Teknik açıdan tanımına bakacak olursak eğer; bu kavram ilk olarak 1974’te Amerikan Informasyon Endüstrisi (SIIA) başkanı Paul G. Zurkowski tarafınca kullanılmıştır. Zurkowski, Kütüphane ve Informasyon Bilimi Ulusal Komisyonu (NCLIS) için hazırlanan bir raporda data okuryazar kişileri, data kaynaklarını kullanmayı bilen, birincil kaynakların yanı sıra çeşitli data araçlarını kullanma becerisine haiz kişiler olarak tanımlamıştır. Dolayısıyla her iki açıdan incelediğimiz data okuryazarlığı, aslına bakarsak yaşam boyu edinilmesi ihtiyaç duyulan temel bir niteliktir. Bu niteliği hayatınıza empoze etmek için aşağıda sıralanmış maddelere göz atarak data okuryazarı olmanın ilk adımlarını öğrenebilirsiniz.
- Informasyon ihtiyacınız olan şeyleri tanımlayın ve potansiyel data kaynaklarını tanıyın.
- İlgili detayları almak ve etkili bir arama stratejisi oluşturmak için en uygun araçları seçin.
- Informasyon ve kaynakların ihtiyaçlarınıza uygunluğunu; doğruluk, otorite, güvenilirlik, güncellik, geçerlilik, görüş açısı yada tarafsızlık durumlarına gore inceleyebilmek ve karşılaştırma yapabilmek.
- Bilgiyi etik kurallara uyarak elde etmek, saklamak, kullanmak ve yaymak için sıkıdüzen, telif hakkı, fikri iyelik, intihal, mahremiyet ve güvenlik ile ilgili hususları anlayın.
- Araştırma alanınızda kendinize güvenerek, yeteneklerinizi kişisel ve mesleki gelişiminizde uzun solukta uygulamayı öğrenin.
Informasyon Okuryazarlığı Becerileri Iyi mi Geliştirilir?
Belli adımları uygulayarak varsayılan okur düzeyine ulaştığınızda artık yapmanız ihtiyaç duyulan, edinim sağladığınız bu özelliği “Iyi mi daha kalıcı ve başarıya ulaşmış bir hale getirebilirim?” sorusuyla geliştirmek olacaktır. Bu aşamada, kaliteli kaynaklarınızı tanıma kabiliyetinizi geliştirerek işe başlayabilirsiniz. Bu sebeple data okuryazarlığının en mühim yönlerinden birisi de, karşınıza çıkan kaynakların güvenilir olup olmadığını ayırt etme kabiliyetinizdir. Mesela bir web sitesinin güvenilir olup olmadığını belirlemek için yazarın ve kaynağın kimlik bilgilerini denetim edebilir, yazarın alıntı yapmış olduğu kaynakları değerlendirebilir ve eserin yazıldığı zamanı inceleyebilirsiniz. Arama çemberini genişleterek yayıncının saygı duyulan olup olmadığını idrak etmek ve kaynağın ne tür incelemeler aldığını denetlemek de işinize yarayabilir.
Gelişmiş arama tekniklerini kullanarak araştırma yaptığınız ve detayına inmeye çalıştığınız data hakkında daha doğru ve kaliteli kaynaklara ulaşabilirsiniz. Bunun için, Google arama stratejilerini kullanabilirsiniz. Anahtar kelimeyi doğru kullanarak ve SEO düzenini göz önüne alarak sağlam kaynaklara yetişme şansınızı epey arttırmış olacaksınız. Araştırma becerilerinizi daha üst seviyeye taşımak için network ağınızı genişleterek iş yerinde ve hususi yaşamınızda daha oldukca araştırma projeleri üstlenerek bilmediğiniz ve görmediğiniz sonsuz data havuzunda kendinize ilişkin bir şeyler ne olursa olsun buluyor olacaksınız.
“Avustralya Ve Yeni Zelanda Informasyon Okuryazarlığı Çerçevesi”ne Nazaran Informasyon Okuryazar İnsanlar;
Bilgiye gereksinim duyduğunun ayırdına varır, Ihtiyaç duyulan bilginin kapsamını belirler,
Bilgiye verimli bir halde erişir,
Bilgiyi ve kaynaklarını eleştirel olarak değerlendirir,
Toplanan ya da üretilen bilgiyi sınıflar, saklar, işler ve tekrardan düzenler,
Seçilen detayları kendi data tabanına ekler,
Etkin öğrenme için bilgiyi kullanır, yeni data oluşturur, sorunları çözer ve kararlar verir,
Bilginin kullanımına ilişkin ekonomik, hukuksal, toplumsal, siyasal ve kültürel mevzuları anlamış olur,
Etik ve yasal bilgilere erişir ve kullanır,
Katılımcı yurttaşlık ve toplumsal mesuliyet için bilgiyi kullanır,
Bağımsız öğrenme ve yaşam boyu öğrenmenin bir parçası olarak yaşar.