Üstünde yaşadığımız dünya, altında da bir o denli bilinmeyeni barındırıyor. Aslına bakarsak tanımadığımız bir “yer”in üstünde yaşıyoruz. İşte bu bilinmeyenleri araştıran, inceleyen bilim dalına yerbilim doğrusu yerbilim deniyor. Yerbilim kayaların, minerallerin, dünyaya ilişik yapıların ve bu yapıları oluşturan süreçleri inceleyen bilim dalıdır. Yerbilim, hem de gezenimizde yaşayan organizmaları da inceler. Dünya materyallerinin, yapılarının, süreçlerinin ve organizmaların {nasıl} değiştiğini ve geliştiğini inceler. Yazımızın başlığı yerbilim olsa da aslına bakarsak biz bu çerçevede başka bilim dallarını da özetlemek gerekirse tanımlayacağız. Mesela jeomorfoloji, litoloji, jeofizik benzer biçimde kavramları da yazımızın ilerleyen satırlarında tanımlayacağız. Bugün yerin altına da ineceğiz, yüzeyine de çıkacağız üstündeki kayalara kadar irdeleyeceğiz anlayacağınız. O halde hızlıca başlamış olalım.
Yerbilim mühendisliği nedir?
Yerbilim mühendisi madencilik, mühendislik, petrol, maden, yer altı suyu ve atık yönetimi benzer biçimde mevzularda proje geliştirilmesine yada bölgesel kalkınmaya destek olarak veriler toplanmasına destek olur. Bu projeleri çözümleme eder ve ihtiyaç duyulan verileri toplar. Haritalama programları geliştirir ve planlar hem de. Yerleşim alanı ve mühendislik yapılarının yer seçim çalışmalarını yürütür ve büyük bilhassa büyük inşaat faaliyetlerinin sahalarda yaratacağı ihtimaller içinde tehlikeleri ve tesirleri belirlemek için kaya, toprak, yeraltı suyu ve öteki koşulları bilimsel olarak değerlendirir ve analizlerini üstlenir. İnşaat öncesi mühim sorumlulukları vardır. Toprak, kaya, su ve öteki organik koşulların değerlendirilmesini sağlamakla yükümlüdür. Sağlam bir bina için sağlam bir zemin gerekir bu yüzden aslına bakarsak en mühim görevlerden birini üstlenir. Yamaçların ve dolguların stabilitesini, toprak kaymalarının ve depremlerin ihtimaller içinde etkilerini araştırır ve rapor hazırlar. Araç-gereç planları da dahil olmak suretiyle inşaat planlarının ve ihtimaller içinde maliyet hesaplarının hazırlanmasına destek sağlar. Bir tek inşaat alanında değil maden sektöründe de vazife ve sorumlulukları vardır. Maden yataklarının araştırılması, biriki durumunun belirlenmesi benzer biçimde süreçlerde yer alır. Yanı sıra arızalı madencilik ekipmanlarını onarmak da sorumlulukları arasındadır.
Yerbilimci kime denir?
Yerbilimci, dünyayı ve onu şekillendiren süreçleri incelemekle yükümlü olan kişidir. Tüm materyalleri inceler. Jeologlardan elde edilmiş bu bilgiler madencilik, inşaat ve yakıt sondajı sahalarında kullanılır hem de jeologlar arazi ıslahı ve nükleer silahların kontrol edilmesi mevzularında devlet kurumları için de hizmet verebilirler. Jeologlar toprak, mineral yada kaya kalıntılarının toplanması, bunların detaylıca incelenmesi, ölçülmesi ve sınıflandırılması kanalıyla yer kabuğunun tarihçesini belirler. Araştırma neticelerini değerlendirir ihtimaller içinde organik gaz, petrol, maden yatakları ya da yeraltı su kaynaklarını tespit eder. Sondaj prosedürlerini değerlendirmek de vazife tanımları arasındadır.
Jeomorfoloji nedir?
Coğrafi bir terim olan jeomorfoloji de yerbilim bilimi ile birçok ortak özelliği barındırır. Jeomorfoloji, yerin yüzey şekillerinin tanımlanmasını ve oluşum süreçlerinin açıklanmasını mevzu edinen bir bilim dalıdır. Fizyolojik coğrafyanın alt alanıdır hem de. Jeomorfolog, dünyanın toprak formlarını inceler ve arazi formlarının haiz oldukları görünümleri ve geçmişlerini araştırır. Jeomorfoloğun incelemiş olduğu alan spesifiktir doğrusu bir buzul jeomorfoloğu buzulların, arazi biçimlerini {nasıl} şekillendirdiğini inceler mesela. Jeomorfoloji kimi zaman bir bilim dalı olarak adlandırılır kimi zaman de bilim dallarının alt dallarından biri olarak sınıflandırılır. Bu görüşler aslına bakarsak ülkelerin görüş açılarına bakılırsa farklılık gösterir. Jeomorfoloji bilimi ile etkileşim halinde olan bilim dallarından bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz; toprak bilimi, kartografya, jeofizik, taş bilimi, fizik ve yerbilim.
Jeofizik nedir?
Yerbilim, jeomorfolog, yerbilimci, jeomorfoloji ve şimdi de jeofizik. Aslına bakarsak hepsinin temelinde yerküre var yalnız inceledikleri alanlar ile ayrışıyorlar. Jeofizik de bunlardan biri. Jeofizik yerkürenin, atmosferin, gezegenlerin, uyduların, güneşin özetlemek gerekirse tüm kâinatın fizik ve matematik şekilleri kullanarak yapısal ve fizyolojik özelliklerini inceleyen bilim dalıdır. Yüzeylerdeki fizyolojik alanları ölçer, çözümleme eder ve yorumlar. Dünyanın yer altı koşullarını inceler ve bunların analizlerini yapar. Jeofizik de tıpkı öteki bilim dalları benzer biçimde oldukça mühim bir konumdadır şu sebeple arama jeofiziği ile enerji kaynaklarının bulunmasında mühim yollar kat edilir. Bu da otomatikman toplumsal ve ekonomik ilerlemenin temelini oluşturur.
Litoloji nedir?
Bu incelemelere bir de litoloji ekleyelim. Litoloji taşların fizyolojik, kimyasal ve dokusal özelliklerini inceleyen bilim dalına verilen isimdir. Taş bilimi olarak da geçer. Peki yerbilim ile {nasıl} bir etkileşim halindedir? Jeolojik haritalama ve eşleştirme emekleri için önemlidir. Bir kaya birimine ilişik detayları araştırır. Mesela kayanın türü, rengi, dokusu, yapısı, tane ya da mineral boyutu, kayanın şekli benzer biçimde fizyolojik özelliklerini inceler. Bu kayaların fizyolojik, dokusal ve kimyasal özelliklerini inceler ve jeolojik haritalama benzer biçimde alanlarda destek sağlar. Litolojinin alanı tamamen taşlar üstüne kuruludur.